The Rainbow Warriors of Waiheke Island (2009)
Regie: Suzanne Raes | 89 minuten | documentaire
Op 10 juli 1985 staat de aarde even stil. Voor hen die de aarde liefhebben althans. Op die dag ontploft een bom in de haven van Auckland, Nieuw-Zeeland, waarbij het legendarische schip The Rainbow Warrior verwoest wordt. Bijna acht jaar lang was dit het vlaggenschip van Greenpeace. Ooit werd de sleepboot – toen nog de Sir William Hardy geheten – als roestig oud wrak aangekocht door grondleggers van de Britse tak van de milieuorganisatie, bekostigd door de Nederlandse afdeling van het WWF en in drie maanden tijd volledig opgeknapt door jeugdige idealisten vanuit heel de wereld. Het schip werd omgedoopt tot The Rainbow Warrior, naar een oeroude Indiaanse voorspelling dat de mensheid ten onder zou gaan aan een ecologische ramp als de natuur niet gerespecteerd zou worden. Tussen 1978 en 1985 zou de bemanning van The Rainbow Warrior op verschillende plaatsen in de wereld zijn stem laten horen. De boot zelf zou een legendarische status verwerven.
In de documentaire ‘The Rainbow Warriors of Waiheke Island’ (2009) neemt de Nederlandse filmmaker Suzanne Raes haar kijkers mee terug in de tijd, naar de hoogtijdagen van de Rainbow Warrior. Daarnaast laat ze zien hoe het nu gaat met de idealisten van toen. Wat doen zij nu, hoe kijken ze terug op hun periode op het schip en wat heeft hun kruistocht opgeleverd? Het toeval wil dat heel wat oude activisten zich gevestigd hebben op het idyllische Nieuw-Zeelandse Waiheke Island. “Het lijkt wel een rusthuis voor voormalige Greenpeace-strijders,” merkt een van hen op. De documentaire is deels in het Engels en deels in het Nederlands opgenomen. Drie geïnterviewden zijn namelijk Nederlanders. Martini Gotjé was ooit de navigator van het schip. Nu is hij een brave huisvader. Zijn lange, grijze paardenstaart herinnert nog aan zijn wilde dagen en nog altijd strijdt hij voor het milieu, al is het nu vanachter zijn computer. De activist in hem bruist nog als nooit te voren; hij windt zich mateloos op over illegale scheepstransporten en walvisvaarders. Gotjé moet zelfs pillen slikken om zich rustig te houden.
Martini is niet de enige in wiens hart de idealist van weleer nog altijd schuilt. Ook de Britse Susi Newborn, die er vanaf het eerste begin bij was, voert nog volop strijd. Datzelfde geldt voor het echtpaar Bunny McDiarmid en Henk Haazen – zij afkomstig uit Nieuw-Zeeland, hij uit Nederland – en de vroegere scheepskok Rien Achterberg. De Deense Hanne Sørensen besloot na de tragische bomaanslag, waarbij de Nederlands-Portugese fotograaf Fernando Pereira om het leven kwam, Greenpeace de rug toe te keren. Na al die jaren is ze echter nog wel nauw betrokken bij het milieu: samen met haar man begon ze een Eco-Village. Ook is ze nog altijd goed bevriend met haar oude Greenpeace-maatjes. Hoewel het zeker interessant is om te zien wat er van deze mensen geworden is, maken de historische beelden van The Rainbow Warrior de meeste indruk. De strijd die Greenpeace leverde tegen walvisvaarders wordt uitgebreid in beeld gebracht. De actievoerders vormden in hun kleine, kwetsbare zodiacs (rubberboten met buitenboordmotor) een menselijk schild tussen de walvis en de enorme schepen van de walvisvaarders. Een strijd die ze in theorie nooit kunnen winnen. In de praktijk hebben ze echter toch aan het langste eind getrokken, aangezien de walvisjacht, mede door de inspanningen van Greenpeace, in vrijwel alle landen ter wereld verboden is.
Misschien wel nog indrukwekkender is de strijd tegen de atoomproeven in de Stille Oceaan. The Rainbow Warrior werd ingezet om de 320 bewoners van het atol Rongelap, dat onderdeel uitmaakt van de Marshall Eilanden, te evacueren nadat bleek dat de kernproeven die de VS daar 31 jaar eerder had uitgevoerd een verwoestende invloed hadden op mens en natuur. De herinnering aan de evacuatie roept nog altijd emotionele reacties op bij de oud-activisten. Zelfs de stoere Henk, zeebonk in hart en nieren, heeft het even moeilijk als hij eraan terugdenkt. Overigens krijgen de idealisten het ook te kwaad als ze terugdenken aan die fatale bomaanslag, gepleegd door de Franse geheime dienst als wraakactie vanwege de inmenging van Greenpeace in Moruroa (het eiland waar de Fransen hun kernproeven uitvoerden). Een zwarte bladzijde uit de geschiedenis van Greenpeace, die niet alleen een einde maakte aan het leven van Pereira, maar bovendien The Rainbow Warrior definitief tot zinken bracht.
In de harten van de idealisten Martini, Susi, Rien, Bunny, Henk en Hanne leeft het schip echter nog altijd voort. Uit deze mooie documentaire blijkt dat ze door de gebeurtenis gedesillusioneerd zijn geraakt, maar zeker niet het bijltje erbij neer hebben gelegd. Zij leven volgens het motto: eens een strijder, altijd een strijder. Hoewel ‘The Rainbow Warriors of Waiheke Island’ qua opzet niet uitblinkt in originaliteit en creativiteit (de film volgt het standaard stramien van een documentaire), weet Raes haar kijker vanaf het eerste moment te boeien met indrukwekkend archiefmateriaal en interessante gesprekken met een zestal sympathieke, gepassioneerde mensen waarvan de wereld er nog wel wat meer zou kunnen gebruiken!
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 28 januari 2010