The Swallows of Kabul – Les hirondelles de Kaboul (2019)

Regie: Zabou Breitman, Eléa Gobbé-Mévellec | 82 minuten | animatie | Originele stemmencast: Simon Abkarian, Zita Hanrot, Swann Arlaud, Hiam Abbass, Jean-Claude Deret, Sébastien Pouderoux, Serge Bagdassarian, Michel Jonasz, Pascal Elbé, Laurent Natrella, Antonin Chalon, Mathilde Charbonneaux, Idir Chender, Karim Tougui, Xavier Guelfi, Camille Constantin, Mathieu Perotto

De animatiefilm ‘The Swallows of Kabul’ (2019), een bewerking van Yasmina Khadras gelijknamige roman, neemt ons mee terug naar de periode dat bijna heel Afghanistan onder de voet is gelopen door de Taliban, en het land is omgedoopt tot Islamitisch Emiraat Afghanistan. Beïnvloed door het salafisme wordt de sharia met harde hand opgelegd aan een bevolking die deze streng religieuze invloed niet gewoon zijn. Vrij willekeurig worden moderne gebruiken in de ban gedaan, moeten mannen hun baard laten staan en vrouwen zich compleet bedekken wanneer zij zich buitenshuis vertonen.

Het is een mannenwereld waarin de jongere generatie van religieuze fanatici het voor het zeggen hebben en de ouderen weemoedig terugkijken naar hun strijd met de Russen een decennium eerder. Voor vrouwen is geen andere rol weggelegd dan die van gebruiksvoorwerp. De burka heeft hun persoonlijkheid ontnomen en hen daarmee inwisselbaar gemaakt. Deze rolverdeling is het uitgangspunt van Zabou Breitmans animatiefilm die deze troosteloze en gewelddadige wereld verbeeld in de kleuren van een vriendelijk, zacht waterverfschilderij.

Het is 1998, nog drie jaar voordat de Taliban wereldwijd bekend worden door hun betrokkenheid bij de aanslagen van 11 september 2001. We volgen de levens van twee echtparen wiens paden elkaar op bizarre wijze kruisen. Atiq is cipier in een gevangenis waar “zondige” vrouwen worden vastgehouden in afwachting van hun straf. Veelal is dat steniging door een menigte op straat, of de kogel in massa-executies in het voetbalstadion van Kabul. Zijn vrouw Mussarat is stervende aan kanker. Beide voelen dat zij niet langer deel uitmaken van deze nieuwe onbarmhartige wereld. Wanneer de jonge en rebelse Zunaira beschuldigd wordt van moord op haar man en in Atiqs gevangenis belandt, besluiten Attiq en Mussarat de teneur van haat in Kabul te doorbreken.

Gelukkig maar dat ‘The Swallows of Kabul’ verteld wordt als tekenfilm. De waterverf maakt het verhaal een stuk minder grijs en rauw. Wat niet wil zeggen dat de film er niet in slaagt de zwaarte van dit trieste verhaal over te brengen. De tekenstijl is vrij elementair maar de subtiele animatie is hyperrealistisch, en die combinatie zorgt voor een prikkelende abstractie van de werkelijkheid. Niet voor niets kiest Breitman ervoor om haar personages vooral te laten spreken met de ogen. Grote ronde stippen die toch veel emotie over weten te brengen. Wat gebeurt er wanneer we die ogen niet meer kunnen zien? Tekenfilmfiguurtje of niet, is het makkelijker om een mens te stenigen of een nekschot te geven wanneer de spiegel tot zijn ziel is verborgen achter een kledingstuk?

Alberto Ciaccio

Waardering: 4

Bioscooprelease: 26 september 2019
DVD-release: 15 januari 2020