The Swedish Theory of Love (2015)

Regie: Erik Gandini | 76 minuten | documentaire

Een samenleving van individuen. Dat is de term die in de documentaire ‘The Swedish Theory of Love’ wordt gebruikt om de Zweedse maatschappij te beschrijven. Het is ook deze paradox die keer op keer bewezen wordt.

De term “the Swedish theory of love” komt voort uit een beweging uit de jaren 70, die er op gericht was om de inwoners van Zweden volledig onafhankelijk van elkaar te maken. Het idee was dat als je niet van een ander afhankelijk hoefde te zijn, dat dat zou leiden tot de ultieme vorm van bestaan. Want wat wil men nog meer dan totale zelfredzaamheid? De makers van deze documentaire hebben deze vraag als uitgangspunt genomen. Dit leidt tot een film die de kijker eerst wil vertellen wat de effecten van deze benadering zijn voor de maatschappij van nu, om vervolgens de kijker te overtuigen dat de gevolgen niet wenselijk zouden moeten zijn.

Het begin richt zich zogezegd op het schetsen van de situatie. Dat doen de makers door het tonen van uitersten, die worden gepresenteerd als haast de dagelijkse gang van zaken. Dit levert fascinerende beelden op. Zo wordt de onpersoonlijkheid van de samenleving getoond aan de hand van een traject waarbij je als Zweedse vrouw via internet sperma kan bestellen, dat in ijs geleverd wordt, en waarbij het de bedoeling is dat je jezelf, binnen 20 minuten na het openmaken, insemineert. Het liefst gevolgd door een orgasme omdat dat de kans op bevruchting verhoogt, maar dat terzijde. Het is een ultiem voorbeeld van een onpersoonlijke individualistische maatschappij, die getoond wordt door het letterlijk laten zien van conceptie (in dit geval het deponeren van zaad in een potje), via verwerkingsproces en thuisbezorging tot handmatige inseminatie.

Het tonen van uitersten dient ook het doel als het gaat om het leveren van kritiek. Dat begint bij het zien van een kleine groep hippies die zich hebben teruggetrokken in het bos om met en van elkaar te genieten en gaat vervolgens naar Afrika om het contrast met de Westerse verworvenheden te tonen. Ook hier weer met behulp van fascinerende scènes. En toch is dit ook het deel waar ‘The Swedish Theory of Love’ de focus kwijtraakt. De dokter uit Afrika krijgt zo onevenredig veel aandacht dat het soms lijkt alsof hij het onderwerp van de film is geworden. Dat is jammer want tot die tijd hield de documentaire prima stand als maatschappijkritisch manifest. De balans wordt daarna niet meer hersteld en dat maakt van ‘The Swedish Theory of Love’ een film die is meer to the point had gekund. Dat neemt niet weg dat deze Zweedse introspectie boeiende scènes en een goede analyse oplevert.

Ton te Slaa

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 13 juli 2017
On demand release (via Picl): 13 juli 2017
DVD-release: 7 november 2017