They Drive by Night (1940)

Regie: Raoul Walsh | 95 minuten | drama, thriller, misdaad | Acteurs: George Raft, Ann Sheridan, Ida Lupino, Humphrey Bogart, Gale Page, Alan Hale, Roscoe Karns, John Litel, George Tobias, Eddie Acuff, William Bendix, Marie Blake, Eddy Chandler, Richard Clayton, Joyce Compton, Alan Davis, Joe Devlin, Demetris Emanuel, Frank Faylen, Eddie Fetherston, Pat Flaherty, Bess Flowers, Brenda Fowler, Sol Gorss, Jesse Graves, Mack Gray, William Haade, Charles Halton, John Hamilton, Phyllis Hamilton, Carl Harbaugh, George Haywood, Oscar ‘Dutch’ Hendrian, Howard C. Hickman, Al Hill, J. Anthony Hughes, Paul Hurst    

Toen Katryn Bigelow in 2010 de Oscar voor beste regie in ontvangst mocht nemen, zal ze waarschijnlijk niet hebben teruggedacht aan Ida Lupino (1918-1995), hoewel zij wel de weg heeft vrijgemaakt voor haar opvolgsters. De Brits-Amerikaanse Lupino begon haar filmcarrière als actrice. Zo schitterde ze naast Humphrey Bogart in ‘They Drive by Night’ (1940) en ‘High Sierra’ (1941). Halverwege de jaren veertig begon ze zich naar eigen zeggen te vervelen op de set, ‘terwijl iemand anders al het interessante werk mocht doen’. Samen met haar toenmalige echtgenoot startte ze daarom haar eigen onafhankelijke filmmaatschappij op en Lupino nam zelf de taken van producent, regisseur en scenarioschrijver op zich. Ze was daarmee de eerste – en lange tijd de enige – vrouwelijke filmregisseur van die tijd. De films noirs ‘The Hitch-Hiker’ en ‘The Bigamist’ (beide uit 1953) zijn haar bekendste films als regisseur. Tussen al het film maken door bleef ze tot haar zestigste ook acteren.

In ‘They Drive By Night’  verschijnt Ida Lupino pas in het tweede gedeelte ten tonele. Aanvankelijk richt de film zich namelijk op de broers Joe en Paul Fabrini (George Raft en Humphrey Bogart), die hun geld verdienen als vrachtwagenchauffeurs. Voor een hongerloontje wagen ze elke dag opnieuw hun leven, want de tochten over smalle weggetjes en langs afgronden en ravijnen is levensgevaarlijk. Daarbij hebben ze te maken met corrupte handelaren en een keiharde concurrentie. Joe en Paul besluiten voor zichzelf te beginnen, zodat ze meer geld overhouden aan hun risicovolle werk. Eigen baas zijn blijkt echter erg vermoeiend. Letterlijk. Paul valt tijdens een transport ’s nachts in slaap, verliest de macht over het stuur en bij de botsing die volgt raakt hij een arm kwijt. Noodgedwongen moet hij op zoek naar ander werk. Joe sluit zich intussen aan bij het transportbedrijf van Ed Carlsen (Alan Hale), een joviale lobbes die getrouwd is met de beeldschone maar sluwe Lana (Ida Lupino). Zij valt als een blok voor de aantrekkelijke Joe, maar die wil het vertrouwen van Ed niet schaden. Bovendien is hij verliefd op de vlotte serveerster Cassie (Ann Sheridan). Lana is echter een dame die zich niet zomaar laat afwijzen…

‘They Drive by Night’ werd geregisseerd door Raoul Walsh, bekend van gangsterfilms als ‘The Roaring Twenties’ (1939) en ‘White Heat’ (1949). Een zeer bekwame regisseur, die hiermee zeker niet zijn beste werk aflevert, maar toch de boel aardig bij elkaar weet te houden. Minder overtuigend is het script van Jerry Wald en Richard Macauley, die de roman ‘Long Haul’ van A.I. Bezzerides bewerkten. De film lijkt wel uit twee losse verhalen te bestaan, die niet geweldig op elkaar aansluiten. Eerst focust het script zich op de erbarmelijke omstandigheden waarin Joe en Paul Fabrini en hun collega-vrachtwagenchauffeurs dagelijks hun brood op de plank proberen te krijgen. ‘They Drive by Night’ lijkt aanvankelijk dan ook een sociaal-maatschappelijk drama te worden. Echter, halverwege draait de film compleet om. Paul verdwijnt naar de achtergrond, evenals Joe’s vriendin Cassie. Enter Lana Carlsen, een typische femme fatale uit de klassieke films noirs. Het maatschappijkritische drama maakt plaats voor een crime passionnel. Het lot van de vrachtwagenchauffeurs is ineens niet belangrijk meer, alles moet wijken voor de onverwoestbare passie die Lana voor Joe voelt.

Beide delen zijn meer dan degelijk uitgewerkt en verdienen als op zichzelf staande films een hoge waardering. Nu ze op een wat gekunstelde manier aan elkaar zijn gevlochten, doet dat toch wat afbreuk aan het geheel. Dat wordt wel weer enigszins rechtgetrokken door de sterke acteerprestaties. Vooral Ida Lupino maakt indruk met haar verpletterende performance, ook al slaat ze aan het einde van de film wellicht een beetje door. Met deze rol onderstreept de veelzijdige Lupino nog maar eens waarom ze ’the poor man’s Bette Davis’ werd genoemd. Ook Ann Sheridan zet een prima rol neer, al blijft haar bijdrage helaas wat beperkt. George Raft is degelijk als de sympathieke Joe, de man met wie de kijker het meeste meeleeft. Humphrey Bogart had hier nog niet de status die hij een jaar later zou verdienen met ‘The Maltese Falcon’ (1941) en heeft een relatief kleine rol, maar trakteert ons wel al op een aantal geweldige oneliners (zo zegt hij bijvoorbeeld tegen zijn vrouw: ‘We’ll have so many kids, we’ll run out of names’.)

Met ‘They Drive by Night’ schenkt Raoul Walsh zijn publiek twee films voor de prijs van één. Elk afzonderlijk zijn het sociaal-maatschappelijk drama uit de eerste en film noir uit de tweede helft geweldige films. Zo aan elkaar gebreid is het ook nog heel goed te doen, maar je kunt je niet aan de indruk onttrekken dat het betere films had opgeleverd als de twee verhalen niet aan elkaar gekoppeld waren. Desalniettemin blijft ‘They Drive by Night’ overeind dankzij boeiende personages, twee uitstekende vrouwenrollen (zeker niet vanzelfsprekend voor die tijd) en degelijk vakwerk van regisseur Walsh.

Patricia Smagge