Une vie (2016)

Recensie Une vie CinemagazineRegie: Stéphane Brizé | 119 minuten | drama | Acteurs: Judith Chemla, Jean-Pierre Darroussin, Yolande Moreau, Swann Arlaud, Nina Meurisse, Olivier Perrier, Clotilde Hesme, Alein Beigel, Finnegan Oldfield

En ze leefden nog lang en gelukkig. Of toch niet? In ‘Une vie’ blijft er weinig over van een ideaalbeeld en ligt de volle focus op de genadeloze realiteit van het leven. In 2016 is ‘Une vie’ in première gegaan op de 73e editie van het Venice Film Festival. Dit leverde regisseur Stéphane Brizé een FIPRESCI-persprijs op. De film is gebaseerd op de gelijknamige roman van Guy de Maupassant, een Franse schrijver uit de 19e eeuw.

Niet overbodig om te benoemen is dat De Maupassant fervent aanhanger was van het naturalisme, een kunststroming uit de 19e eeuw waar geen sprake is van verheerlijking, maar een eerlijke alsook pessimistische weergave van het alledaagse leven het uitgangspunt vormt. Kenmerkend voor het naturalisme is dat de ontnuchtering, teleurstelling en ondergang van een bepaald personage centraal staat. En laat dit nu net van toepassing zijn op Jeanne Le Perthuis des Vauds (Judith Chemla).

Het verhaal speelt zich af in de 19e eeuw. Na een afgeronde opleiding in het klooster keert Jeanne terug in het bescheiden kasteel van haar lieftallige ouders, baron Simon-Jacques (Jean-Pierre Darroussin) en barones Adélaide (Yolande Moreau). Al snel maakt de aristocratische familie kennis met burggraaf Julien de Lamare (Swann Arlaud). Op het eerste gezicht een beleefde, charmante jongeman waar Jeanne voor lijkt te vallen. Eenmaal getrouwd duurt het niet lang voordat Julien zijn ware aard toont. Terwijl hij veel weg is van huis, slaat de verveling en eenzaamheid bij Jeanne toe. Wanneer ze erachter komt dat manlief helemaal niet zo trouw is als ze voor ogen had, maakt illusie plaats voor ellende. Achtereenvolgend krijgt Jeanne te maken met bedrog, ziekte, verlies, schuld en manipulatie.

Alle gebeurtenissen – veelal tragedies – vinden plaats vanuit Jeanne’s point-of-view. Doordat het leven door haar naïeve ogen wordt bekeken is de kijker gedurende de film als het ware één met Jeanne. De vele close-ups hebben een versterkend effect en zorgen ervoor dat de aandacht wordt gevestigd op de wisselende emoties. Niets wordt geromantiseerd, er ontstaat een zekere nieuwsgierigheid naar wat Jeanne nog meer te wachten staat en of er (ooit) een eind komt aan alle misère. Hopende op dat ene lichtpuntje aan de horizon.

‘Une vie’ volgt Jeanne over een periode van zo’n twintig jaar. In plaats van een chronologisch verhaal, maakt Brizé redelijkerwijs gebruik van een cinematografische tool om het verloop en de overbrugging van tijd te construeren, namelijk flashbacks en flashforwards. Het zijn met name de flashbacks die Jeanne op de been houden, ze bestaan uit gekoesterde herinneringen naar de gelukkige en zorgeloze momenten in haar leven. De flashforwards geven een kijkje in de (nabije) toekomst, waarbij het resultaat dat het verleden op Jeanne heeft gehad niet veel goeds voorspelt.

Het contrast tussen de fijne en sombere momenten heeft overduidelijk invloed op de sfeer en wordt onder andere door kleur en setting gevisualiseerd. In schaarse, goede tijden schijnt de zon volop, komt de aanstekelijke lach van Jeanne de kijker tegemoet en vormen vooral de bloemrijke achtertuin en het strand locaties van geluk. In slechte tijden is er nog net geen sprake van een overstroming (alsof alle pijn en het verdriet van Jeanne uit de lucht komt vallen) en worden ruimtes in het kille kasteel enkel verlicht door brandende kaarsen of het vuur uit de haard. Hoe pijnlijker een situatie voor Jeanne is, hoe grilliger het lijkt te worden. Kostuumdrama kan in dit geval heel letterlijk genomen worden gezien de sfeergevoeligheid van Jeanne’s (prachtig gedetailleerde) gewaden: fleurig versus donker.

Brizé heeft zich keurig aan de ‘regeltjes’ gehouden en wijkt met zijn adaptatie nauwelijks af van het literaire werk van de Maupassant (en het naturalisme). Alhoewel het verhaal zich afspeelt in de 19e eeuw, betreft het een tijdloos en universeel verhaal. De keuze om het geheel te vertalen naar de moderne tijd had vermoedelijk gezorgd voor iets meer originaliteit en creatieve vrijheid ten behoeve van de regisseur. Desalniettemin zal al het kommer en kwel in de film – mede dankzij het sterke acteerwerk van Chemla – van de pessimistische Guy de Maupassant een blij man hebben gemaakt. ‘Une vie’ doet in ieder geval het genre drama eer aan en misschien wat cliché, maar na regen komt zonneschijn.

Maartje Hopmans

Waardering: 3

Bioscooprelease: 27 juli 2017
DVD-release: 15 november 2017