Chariots of Fire (1981)

Regie: Hugh Hudson | 123 minuten | drama, geschiedenis, sport | Acteurs: Nicholas Farrell, Nigel Havers, Ian Charleson, Ben Cross, Daniel Gerroll, Ian Holm, John Gielgud, Lindsay Anderson, Nigel Davenport, Cheryl Campbell, Alice Krige, Dennis Christopher, Brad Davis, Patrick Magee, Peter Egan, David Yelland, Struan Rodger    

Het is een bekend beeld uit de filmgeschiedenis: een groep jonge mannen rent door de branding van de zee. Ze zijn gekleed in witte shirts en witte korte broeken. De mannen hebben zichtbaar plezier in wat ze doen, want ze lachen en gebaren naar elkaar. De beelden zijn in slow motion, waardoor de bewegingen die de mannen maken extra goed uitkomen, en worden vergezeld door de legendarische synthesizermuziek van Vangelis. Veel mensen kennen dit beeld en nog meer mensen herkennen de muziek. Maar er zijn maar weinig mensen die precies weten waar ‘Chariots of Fire’ (1981), want van die film is dit de openingsscène, over gaat. De Griekse componist Vangelis brak door met zijn soundtrack voor deze film en won tevens een Oscar. ‘Chariots of Fire’ werd door de Academy eveneens bekroond als beste film van het jaar. Niet gek, voor een Britse film zonder grote namen en van een vrij onbekende regisseur. Helaas is deze prachtige film de laatste jaren wat in de vergetelheid geraakt.

‘Chariots of Fire’ vertelt het waargebeurde verhaal van twee mannen aan het begin van de jaren twintig. De een is Harold Abrahams (Ben Cross), een Engelsman van Joods-Litouwse afkomst. Hij studeert aan de prestigieuze universiteit van Cambridge en wordt geadoreerd door zijn studiegenootje Aubrey Montague (Nicholas Farrell). Toch heeft hij het gevoel niet volledig geaccepteerd te worden, vanwege zijn afkomst. De ander is Eric Liddell (Ian Charleson), de Schotse zoon van missionarissen van wie verwacht wordt dat hij eveneens zijn leven zal wijden aan het verspreiden van het woord van God. Dat is hij ook van plan, maar niet voordat hij zijn Olympische droom heeft verwezenlijkt. Harold en Eric hebben namelijk een ding gemeen: ze kunnen ongelooflijk hard rennen. Ze gaan er alleen wel heel anders mee om; Eric loopt puur voor zijn plezier, terwijl Harold vooral loopt om zichzelf te bewijzen en zijn criticasters – de rectors van de universiteit (John Gielgud en Lindsay Anderson) – de mond te snoeren. Beide mannen worden geselecteerd voor de Spelen van 1924 in Parijs. Om hun ideaal te verwezenlijken hebben ze echter nog wel wat obstakels op hun pad.

Hugh Hudson regisseerde vóór ‘Chariots of Fire’ slechts één korte film, ‘The Tortoise and the Hare’ (1967). Je kunt dus stellen dat het heroïsche epos over Abrahams en Liddell zijn debuut was. Nadien zou Hudson ook nooit meer het succes evenaren. Samen met scenarioschrijver Colin Welland maakte hij van ‘Chariots of Fire’ een onvergetelijke film en een onverwachte hit bij de Oscaruitreiking. Het draait in deze film namelijk niet eens om de vraag of de heren hun grote droom, namelijk die gouden Olympische plak, verwezenlijken, maar hóe ze dat doen. De psychologische gevechten met zichzelf komen vooral in het personage Harold Abrahams sterk naar voren. Liddell heeft vooral moeite om zijn geloof met zijn sport te kunnen blijven combineren. ‘Chariots of Fire’ is dus meer een karakterstudie dan een sportfilm en dat pakt uitstekend uit. De settings en kostuums zijn tot in detail verzorgd, en schetsen een prachtig en reëel beeld van het Engeland van de jaren twintig. Het is alleen jammer dat zo ongeveer iedere scène waarin gerend wordt in slow motion wordt afgespeeld. Een euvel waar veel sportfilms schuldig aan zijn. Het zal ongetwijfeld het dramatische aspect vergroten, maar de enige keer waarin het echt werkt is in de fameuze strandscène aan het begin en het einde van de film.

De cast van ‘Chariots of Fire’ verdient een grote pluim. Hoofdrolspelers Charleson (bekend van ‘Gandhi’) en Cross (‘First Knight’) verdienen een grote pluim voor hun realistische en intense vertolkingen. Vooral Charleson speelt zijn rol met verve. Helaas overleed de acteur, die ook grote successen boekte in het theater, al in 1990 aan aids; hij werd slechts veertig jaar. De bijrollen worden ook uitstekend ingevuld, met de voor een Oscar genomineerde Ian Holm (‘The Lord of the Rings’) als opvallende uitschieter. Als Mussabini, de privétrainer van Abrahams, maakt hij van zijn kleine rol toch iets heel bijzonders. Ook leuk is de bijrol van een nog jonge Nigel Havers (‘Empire of the Sun’) als de stinkend rijke Andrew Lindsay, een studiegenoot van Abrahams die voor de 110 meter horden traint door over balken met glazen champagne te springen. Verder is het altijd leuk om Sir John Gielgud te zien spelen en let ook op David Yelland in een cameo als de Prince of Wales. Het acteerwerk is over het geheel gezien uitstekend en een meerwaarde voor de film als geheel.

Misschien dat ‘Chariots of Fire’ anno 2007 wat stoffig aandoet, maar wie daar doorheen prikt ziet dat dit een prachtige film is over doorzettingsvermogen, bewijsdrang, innerlijke strijd en kameraadschap. De hoofdrolspelers zijn sympathiek genoeg om je mee te slepen in hun heroïsche verhaal. Kijk de film zelf eens en ontdek dat ‘Chariots of Fire’ véél meer is dan die legendarische muziek van Vangelis.

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 4 juni 1981