Jagten (2012)

Regie: Thomas Vinterberg | 111 minuten | drama | Acteurs: Mads Mikkelsen, Thomas Bo Larsen, Alexandra Rapaport, Annika Wedderkopp, Lasse Fogelstrøm, Susse Wold, Anne Louise Hassing, Lars Ranthe, Ole Dupont, Rikke Bergmann, Katrine Brygmann, Allan Wibor Christensen, Nina Christrup, Daniel Engstrup, Josefine Gråbøl, Steen Ordell Guldbrandsen, Øyvind Hagen-Traberg, Nicolai Dahl Hamilton, Bjarne Henriksen, Karina Fogh Holmkjær, Jacob Højlev Jørgensen, Jytte Kvinesdal, Birgit Petersen, Rasmus Lind Rubin, Frank Rubæk, Søren Rønholt, Sebastian Bull Sarning, Hana Shuan, Troels Thorsen

Thomas Vinterberg komt met zijn film ‘Jagten’ (2012) akelig dicht bij de werkelijkheid. Zoals hij dat eerder al deed met ‘Festen’ (1998), de film die hem zijn internationale doorbraak opleverde. Net als in die film lijkt er in ‘Jagten’ op het eerste gezicht niets aan de hand. Lucas (Mads Mikkelsen) is pas gescheiden en probeert er het beste van te maken. Dat hij zijn zoon niet vaak genoeg ziet, zit hem dwars, maar verder krijgt hij van zijn vrienden volop steun om de draad van zijn nieuwe leven op te pakken. Het leven lijkt hem toe te lachen als hij op de kleuterschool waar hij werkt een nieuwe vriendin (Alexandra Rapaport) krijgt. Maar dan slaat de sfeer ineens compleet om. Lucas, die tot dan door de kinderen op handen gedragen werd, wordt van de ene op de andere dag beschuldigd van kindermisbruik. De vijfjarige Klara (Annika Wedderkopp), die stiekem een beetje verliefd op hem is, is boos omdat Lucas haar bewust op afstand houdt. Dat, gecombineerd met een flard van een pornografisch beeld dat haar oudere broer haar op zijn iPad heeft laten zien, brengt de nodige verwarring bij het meisje teweeg. Kleuterleidster Grethe (Susse Wold) stelt een paar vragen aan het teruggetrokken kind en trekt haar conclusies…

En ineens valt het zo voorzichtig opgebouwde nieuwe leven van Lucas ineens in duigen. Aanvankelijk heeft hij geen idee hoeveel impact de ‘beschuldiging’ van Klara heeft. Hij wil er even een nachtje over slapen en er dan rustig over praten. Maar de volgende dag is het kwaad al geschied. Hij wordt op non-actief gezet (logisch, in afwachting van het vervolg van deze zaak), maar ook de voogdijzaak rond zijn zoon (Lasse Fogelstrom) loopt vertraging op. Ondertussen wordt hij in het ongewisse gelaten over de aanklacht en bron van de beschuldiging en krijgt hij geen enkele mogelijkheid zijn kant van het verhaal te vertellen. Dat Klara de dochter is van zijn beste vriend Theo (Thomas Bo Larsen, die we eerder zagen schitteren in ‘Festen’), maakt het er niet makkelijker op, want al snel keert het hele dorp zich tegen Lucas. Alleen zijn jaagvriend Bruun (Lars Ranthe) lijkt in zijn onschuld te geloven, al zijn andere vrienden keren zich tegen hem. Ergens kun je je nog wel iets voorstellen bij hun bezorgdheid, maar de sfeer wordt al snel grimmig. Sterker nog, er ontwikkelt zich een ware heksenjacht op de vermeende kindermisbruiker. Alleen al een simpele dagelijkse activiteit als een boodschapje doen in de buurtsuper, levert hem letterlijk al de nodige kleerscheuren op.

In ‘Jagten’ is de vraag niet of Lucas schuldig is aan het misbruik of niet – we zien immers precies wat er gebeurt en hoe één opmerking van een vijfjarig kind een compleet eigen leven gaat leiden. Vinterberg legt de nadruk dan ook niet op de schuldvraag, maar op de gevolgen die zo’n beschuldiging kan hebben. Je beste vrienden, je naaste buren, die aardige bakker of slager op de hoek: ineens ontpoppen ze zich als agressievelingen die je het liefste zouden willen opknopen aan de hoogste boom. Die insteek maakt ‘Jagten’ een interessante psychologische studie, want ergens kun je je die gevoelens heel goed voorstellen. Zelfs wanneer de kleine Klara, die geen idee heeft wat ze allemaal teweeg heeft gebracht en het liefst gewoon met Lucas en zijn hond van school naar huis zou willen lopen zoals ze voorheen ook altijd deed, haar uitspraak intrekt en bijna letterlijk zegt dat Lucas haar niets heeft aangedaan, blijkt de massa onvermurwbaar. IJzersterk en angstaanjagend is de scène in de kerk op kerstavond, waarbij een zwaar gehavende en gedesillusioneerde Lucas de confrontatie met de dorpelingen bewust opzoekt. De spanning is om te snijden, de stilte in de kerk onheilspellend.

‘Jagten’ is een film die inslaat als een bom, juist doordat Vinterberg zijn publiek een spiegel voorhoudt. Het is een drama zonder poespas, gedragen door sterke performances. Natuurlijk schittert Mikkelsen hier in de rol van antiheld, die zich lange tijd te passief opstelt omdat hij lamgeslagen is door de gevolgen van de beschuldiging. Mikkelsen kreeg niet voor niets de acteursprijs tijdens het festival van Cannes. Maar ook de jonge Klara Wedderkopp –naturel en breekbaar, zoals je van een kind verwacht – maakt diepe indruk. Haar blikken spreken boekdelen. ‘Jagten’ is een film die discussie oproept en die je je eigen gedrag onder een loep laat nemen. Onrecht, veroordeling en paranoia zijn krachtige thema’s die hier op indringende wijze uitgewerkt worden. Sinds ‘Festen’ maakte Vinterberg niet meer zo’n intense en overtuigende film. Een drama dat je onder de huid gaat zitten. Zou het toeval zijn dat in beide films seksueel misbruik een centrale rol speelt? De schokkende slotconclusie van de film maakt op niet mis te verstane wijze duidelijk dat de littekens nooit helemaal uitgewist kunnen worden.

Patricia Smagge

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 25 oktober 2012
DVD- en blu-ray-release: 21 mei 2013