Le gamin au vélo (2011)

Regie: Jean-Pierre Dardenne, Luc Dardenne | 84 minuten | drama | Acteurs: Cécile De France, Thomas Doret, Jérémie Renier, Fabrizio Rongione, Egon Di Mateo

“Ben je gekalmeerd?” vraagt een begeleider van het kindertehuis in de openingsscène aan de twaalfjarige Cyril die probeert weg te lopen. Hij is op zoek naar zijn vader die hem, zonder zijn telefoonnummer of adres te geven, in het tehuis heeft achtergelaten en ook zijn dierbare fiets heeft meegenomen. Nee, hij is nog niet gekalmeerd. Hij rukt zich los en rent verder.

De dynamiek, de actie en de kleuren maken dit epos van de gebroeders Dardenne anders dan zijn voorgangers. Natuurlijk, zonder opsmuk laten ze zien wat er in deze achtergelaten Waalse jongen omgaat. Cyril, met aandoenlijke oprechtheid gespeeld door nieuweling Thomas Doret, weet zich geen raad met zijn leven en probeert op diverse manieren toch in contact te komen met zijn vader. Zijn radeloosheid wordt gevangen in lange camerashots die hem in volle vaart laten zien racen op zijn fiets, rennen door de gangen en klimmen in een boom. De film haalt, net als Cyril, bijna geen adem.

Maar toch worden niet de tragische en diep bedroefde emoties opgeroepen die we zo van de Dardennes gewend zijn. De film heeft juist, ondanks een nodige portie ellende, een zekere opgewektheid. Misschien is het de aanwezigheid van Cécile de France, zij speelt kapster Samantha die toevallig met Cyril in aanraking komt en zijn fiets terugvindt. De fiets biedt hem houvast in zijn leven en het is daarom niet verwonderlijk dat hij de vindster vraagt of hij bij haar mag wonen. Samantha stemt in, al wordt nooit duidelijk waarom ze dit doet. De daad geeft haar voldoening en rust, hoe moeilijk en onrustig de jongen ook mag zijn.

Ook de bloeiende zomerperiode plaatsen de drama’s in Cyrils leven in een ander daglicht. We zien geen druilerige donkere Waalse steden, zoals meestal het geval is bij de Dardennes. In plaats daarvan zijn er een strakblauwe luchten en groene weiden als symbool voor de liefdevolle schouder die Cyril bij Samantha heeft gevonden.

Maar als de gevaren voor een rusteloos probleemkind de overhand dreigen te nemen, gaat de zon snel onder. De nachtscènes verbeelden het schrikbarende gemak waarmee kinderen de criminaliteit in worden getrokken. Cyril lijkt net zo gemakkelijk liefde te voelen voor drugsdealer Wes als voor engel Samantha.

Af en toe plaatsen de regisseurs kleine accenten, waarmee ze duidelijk lijken te maken waar het bij Cyril echt om draait. Een paar akkoorden dragende muziek van Beethoven wanneer zijn vader hem andermaal de rug heeft toegekeerd. En de afwezigheid van rode kleding, die hij de rest van de film wel draagt, ten teken dat hij begrijpt naar welke afgrond zijn gedrag hem zal leiden. Zijn rode shirt en vest waren een rode doek die de problemen aantrokken.

Met ‘Le gamin au vélo’ hebben de Dardennes wederom een schitterende film afgeleverd. Observerend, intens en tegelijk doortrokken van tederheid. Cyril is een personage dat met weinig woorden toch kan blijven boeien. Maar het is ook een film die minder bij de keel grijpt dan bekroonde voorgangers als ‘La promesse’, ‘Le fils’ en ‘L’Enfant’. En zal daarom waarschijnlijk minder beklijven.

Bart Boersma

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 21 juli 2011
DVD-release: 5 december 2011