Murder! (1930)

Regie: Alfred Hitchcock | 98 minuten | drama, thriller | Acteurs: Herbert Marshall, Norah Baring, Phyllis Konstam, Edward Chapman, Miles Mander, Esme Percy, Donald Calthrop, Esme V. Chaplin, Amy Brandon Thomas, Joynson Powell, S.J. Warmington, Marie Wright, Hannah Jones, Una O’Connor, R.E. Jeffrey, Alan Stainer, Kenneth Kove, Guy Pelham Boulton, Violet Farebrother, Clare Greet, Drusilla Wills, Robert Easton, William Fazan, George Smythson, Ross Jefferson, Picton Roxborough

Sir Alfred Hitchcock was dol op het theater, waar hij graag een bezoekje aan bracht. Hij was vooral ook gefascineerd door de wereld áchter het grote doek. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij een aantal van zijn films ‘backstage’ liet afspelen. De bekendste van die films is wellicht ‘Stage Fright’ uit 1950, waarin Marlene Dietrich de show steelt als toneeldiva wiens echtgenoot wordt vermoord. Maar ook Hitchcocks allereerste film, ‘The Pleasure Garden’ uit 1925, speelt zich af in de theaterwereld, dat een broeinest van verderf blijkt te zijn voor twee jonge danseressen. Eén van de eerste geluidsfilms van de befaamde regisseur, ‘Murder!’ uit 1930, speelt zich eveneens af achter de coulissen. Over het algemeen wordt het werk uit Hitchcocks beginperiode – van 1925 tot 1940, ook wel zijn Britse periode genoemd – minder hoog aangeschreven dan zijn latere films. Toch is de hand van de meester ook in deze eerdere werkjes al goed zichtbaar.

Het verhaal van ‘Murder!’ is niet al te ingewikkeld. In een pension naast het plaatselijke theater wordt het dode lichaam gevonden van Edna Bruce, een amateurtoneelspeelster. Een van haar collega’s, Diana Baring (Norah Baring), zit wezenloos naast haar, met bebloede jurk en het moordwapen – een pook – naast haar op de grond. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zij veroordeeld wordt voor de moord; zeker aangezien ze deze ook niet ontkent, simpelweg omdat ze zich er niets meer van kan herinneren. Een van de juryleden, de beroemde acteur en scenarioschrijver Sir John Menier (Herbert Marshall), twijfelt maar pleit toch schuldig omdat hij geen bewijzen heeft. Wanneer Diana ter dood wordt veroordeeld gaat zijn geweten echter knagen. Hij besluit hij zelf op onderzoek uit te gaan. Er zijn namelijk heel wat zaken nog niet opgehelderd. Met de hulp van Ted en Doucie Markham (Edward Chapman en Phyllis Konstam), de eigenaar van het theater, ontdekt hij dat er vrijwel zeker een derde persoon bij de moord betrokken is geweest. Maar waarom neemt Diana deze, zelfs ten koste van haar eigen leven, in bescherming?

‘Murder!’, gebaseerd op een toneelstuk van Clemence Dane en Helen Simpson, was een van de eerste ’talkies’ van Alfred Hitchcock. Alles wijst erop dat de master of suspense nog in zijn experimentele fase zat toen hij deze film maakte, omdat ‘Murder!’ nauwelijks in balans is. Hitch wisselt geniale momenten – zoals de aan Sidney Lumets ’12 Angry Men’ (1957) verwante scène waarin de jury in beraad gaat en besluit dat Diana schuldig is en een van de laatste scènes waarin het tot een schokkende ontknoping komt – af met lethargisch camerawerk in het middengedeelte van de film. De regisseur probeert ook het een en ander uit met geluidstechnieken. Dit is bijvoorbeeld een van de eerste films waarin de gedachten van een personage via een voice-over aan de kijker worden doorgegeven. Het is interessant om te zien hoe Hitchcock in de film al technieken laat zien die hij in zijn latere werk zou perfectioneren en waar hij zijn handelsmerk van maakte. In ‘Murder!’ speelt hij bijvoorbeeld al met het thema van ‘The Wrong Man’, alleen is de man in dit geval een vrouw. Ook de (zwarte) humor waar zijn films bekend om staan sijpelt bij vlagen door in deze film. Met name de Britse upper class krijgt er af en toe subtiel van langs. Maar Hitch zou het allemaal nog perfectioneren in zijn werk uit de jaren veertig en vijftig.

Over het acteerwerk in ‘Murder!’ valt te twisten. Herbert Marshall is charismatisch als hoofdpersoon Sir John, die op typisch Britse wijze het onderzoek naar de moord op eigen houtje oppakt. Marshall zou later nog rollen spelen in klassiekers als ‘Blonde Venus’ (1932), ‘The Letter’ (1940) en ‘The Little Foxes’ (1941) en maakte samen met Alfred Hitchcock de film ‘Foreign Correspondent’ (1940). Norah Baring komt heel wat minder goed uit de verf als de veroordeelde Diana, die een wat ongeïnspireerde indruk maakt. Enkele andere personages, waaronder de vooroorlogse drag queen Handel Fane (Esme Percy), zijn te dik aangezet en wekken eigenlijk vooral ergernis op. Dat geldt eveneens voor enkele leden van de jury. Het is natuurlijk een bont gezelschap maar de onderlinge verschillen hadden best wat subtieler gemogen.

Het mag duidelijk zijn; ten tijde van ‘Murder!’ was Alfred Hitchcock nog niet in topvorm. Toch zijn er al tekenen zichtbaar dat hier een geniaal filmmaker bezig was. Iemand met een geheel eigen visie op film en die met zijn latere werk zijn stempel definitief op de cinema zou drukken. Het verhaal op zich is niet echt interessant, omdat het allemaal behoorlijk rechttoe-rechtaan is. De kijkermanipulatie waar Hitch later zou beroemd om zou worden ontbreekt hier nog. Ook had het enigszins slaapverwekkende middendeel best twintig minuten mogen worden ingekort. Maar ‘Murder!’ is voor iedereen die geïnteresseerd is in het werk van Hitchcock de moeite van het kijken waard. Het vleugje subtiele humor, enkele vertrouwde thema’s en een handjevol bijzondere scènes in deze film lichten namelijk alvast een tipje van de sluier op van wat de regisseur later allemaal nog voor moois zou maken.

Patricia Smagge

Waardering: 2.5