Over the Edge (1979)

Regie: Jonathan Kaplan | 95 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Michael Eric Kramer, Pamela Ludwig, Matt Dillon, Vincent Spano, Tom Fergus, Harry Northup, Andy Romano, Ellen Geer

Met ‘Load up on guns, bring you friends. It’s fun to lose and to pretend’ begint Kurt Cobain zijn legendarische nummer ‘Smells like teen spirit’ uit 1991. De makers van ‘Over the Edge’ claimen dat hun film de inspiratiebron was voor de videoclip van Nirvana’s bekendste song. En inderdaad, de sfeerimpressies vertonen duidelijke gelijkenissen. In ‘Over the Edge’ verstoort een groep vandalistische tieners in toenemende mate de openbare orde van het fictieve dorpje New Granada in de Amerikaanse staat Colorado.

Al in 1979 kon de film op goede kritieken rekenen, al was de bioscooprelease beperkt. Echter ondertussen heeft ‘Over the Edge’ een werkelijke cultstatus bereikt. Misschien wel mede omdat de vormgeving zo verrassend goed het tijdsbeeld neerzet. Was regisseur Jonathan Kaplan zich daar in die tijd al van bewust? De kleding, de mensen, de auto’s en het Amerikaanse dorpje van de jaren 70; veel shots zouden direct geschikt zijn voor reclamecampagnes van diverse retromerken. Wat daarin opvalt zijn de heldere kleuren die op het scherm pronken alsof de film in deze tijd geschoten zou zijn. De nodige goede rockmuziek (Cheap Trick en The Cars) maakt het geheel af tot een rebelse ruwe prent die ons weer voor even terugvoert naar de tijd dat je nog niet je eigen verantwoordelijkheid droeg.

Matt Dillon (‘Crash’, ‘Wild Things’) beleefde in ‘Over the Edge’ zijn filmdebuut nadat hij door de makers op zijn school was opgemerkt. In de film speelt hij de rol van Richie, één van de voorlopers in de groep tieners.

Het scenario is waarschijnlijk gebaseerd op incidenten die zich begin jaren zeventig voordeden in Foster City, Californië. Wat opvalt aan ‘Over the Edge’ is het beschrijvende karakter. De film moet het niet hebben van een beresterke verhaallijn. Daarentegen registreert het meer het doen en laten van de gewelddadige jongeren in kwestie. En dat is niet in elke scène opbouwend en verstrengelend tot een torenhoge climax gebracht (alhoewel dit hoogtepunt aan het einde echt wel zal komen). Nee, ‘Over the Edge’ is sterk vanwege de echtheid waarmee het is gemaakt. Het is niet heftiger verbeeld dan het is, waardoor het juist zijn eigen impact heeft gecreëerd. Echt menselijk drama dus.

Mede door de jonge cast, die zeer volwassen acteert, voel je door het scherm de machteloosheid van de ouders en de plaatselijke politiemacht heen. Op de juiste momenten is dat lachwekkend. Maar het benadrukt ook de tijdloze problematiek van hangjongeren en buurtcriminaliteit. En ook daarom staat ‘Over the Edge’ na enkele decennia nog steeds al een huis. De tand des tijds heeft er alleen een kunstwaarde aan toegevoegd.

Tjeerd Kooistra