The Night Porter – Il portiere di notte (1974)
Regie: Liliana Cavani | 118 minuten | drama, thriller, erotiek, oorlog | Acteurs: Dirk Bogarde, Charlotte Rampling, Marino Masé, Philippe Leroy, Gabriele Ferzetti, Isa Miranda, Giuseppe Addobbati, Nino Bignamini, Amedeo Amodio, Piero Vida, Geoffrey Copleston, Manfred Freyberger, Ugo Cardea, Hilda Gunther, Nora Ricci, Piero Mazzinghi, Kai-Siegfried Seefeld, Luigi Antonio
Sm + Nazi’s = ‘The Night Porter’. Hoe duister wil je je films hebben? In 1974 schoffeerde deze rolprent een hoop mensen en dat is niet zo vreemd. De onderwerpkeuze van regisseur Liliana Cavani is op z’n zachtst gezegd ‘opmerkelijk’ te noemen. Toch is ‘The Night Porter’ een film die meer te bieden heeft dan een stout verhaal en ranzige seksscènes. In de kern is het een tragisch liefdesverhaal. Met een Nazi erin, dat wel.
In ‘The Night Porter’ maak je kennis met Aldorfer (Bogarde), een serieus man die zijn leven in dienst van zijn baan heeft gesteld. De nachtportier is altijd correct, professioneel en afstandelijk. Kortom: de ideale werknemer. Achter het statige, emotieloze voorkomen van de man schuilt een monster. De nachtportier is een Nazi op de vlucht. Als Aldorfer op een dag de mooie, Joodse Lucia (Rampling) ziet, komen diep weggestopte gevoelens weer naar boven. De twee hadden een verhouding. Een affaire die gedwongen begon, een verstandhouding tussen een kampbeul en zijn gevangene, en uitgroeide tot een gelijkwaardige relatie. Althans dat denkt Aldorfer als hij Lucia weer ziet, maar hoe kijkt de vrouw terug op haar tijd in het concentratiekamp?
Het eerste dat opvalt als je de eerste paar minuten van ‘The Night Porter’ hebt gezien, is de deprimerende sfeer. Je voelt gewoon dat je naar een energievretende film gaat kijken waar je niet vrolijk van wordt. De film is erg duister en beklemmend. Op zich ook niet zo vreemd gezien de onderwerpen die aan bod komen. Bogarde zet Aldorfer neer als een man met een getroebleerd verleden. Hij was een Nazi, maar niet zo’n exemplaar zoals je doorgaans in de standaard oorlogsfilm aantreft. Aldorfer is een mens van vlees en bloed. De man heeft fouten gemaakt, maar dat beseft hij dan ook terdege. Terwijl zijn oorlogskameraden er alles aan doen om buiten schot te blijven en aan vervolging te ontkomen, leeft Aldorfer schijnbaar onbewogen zijn leven. Als een buitenstaander. Een toeschouwer. Pas als Lucia in zijn leven komt, begint de nachtportier weer op te leven en te bestaan.
Lucia op haar beurt is een slachtoffer, maar tegelijkertijd een vechter. Rampling weet de interne strijd van de geplaagde vrouw knap weer te geven (uiteraard helpt haar ingebouwde, droevige oogopslag haar erg goed bij deze rol). Heen en weer geslingerd tussen morele afwegingen en lustgevoelens moet de jonge vrouw beslissen wat ze wil met haar leven. De draad oppakken met haar beul voor wie ze iets is gaan voelen of verder gaan met haar nieuwe leven met liefhebbende echtgenoot?
‘The Night Porter’ is geen gemakkelijke film. De sfeer is loodzwaar, sommige beelden (swastika’s, afranselingen in het concentratiekamp) zijn erg naar en de thematiek (gevangene versus dader) is ook allesbehalve luchtig. Het sterke acteerwerk en de goed vormgegeven personages maken dit echter tot een bijzonder interessante film die meer doet dan shockeren en schofferen.
Frank v.d. Ven
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 7 mei 1975