The Place I Call Home (2006)

Regie: Tamer Ezzat | 62 minuten | documentaire

Tamer Ezzats ‘The Place I Call Home’, is (mede) gefinancieerd door UNESCO, en heeft op het Arab Film Festival Rotterdam de Zilveren Havik gewonnen. Het is een mooie verzameling van gezichtspunten geworden over het gevoel van “thuis”. Wat betekent het om je ergens thuis te voelen? En kan dit overal zijn, of moet je je hiervoor toch echt in je geboorteland of land van afkomst bevinden? Dit zijn de vragen die Ezzat in zijn documentaire wil onderzoeken. Hoewel, zijn onderzoeksvraag werd in feite steeds breder en abstracter toen hij zicht realiseerde, tijdens het maken van zijn documentaire, dat hier geen antwoorden voor te vinden zijn. Of in ieder geval geen makkelijke.

We ontmoeten twee mannen en twee vrouwen, allen erg verschillend, maar met één ding gemeen: ze zijn gehecht aan, en op zoek naar een thuis. Het meisje Hams, dat in Egypte geboren is, maar vrijwel haar hele leven in Amerika heeft gewoond, heeft nu haar plek eindelijk gevonden in Cairo, maar kan in principe overal leven en zich een thuis vormen. Ze wil in het “echte” Cairo wonen omdat ze behoefte heeft aan een leven dat niet op rolletjes verloopt. Op die manier hoeft ze zich geen zorgen te maken om andere problemen. Ook heeft ze pas na een wereldreis de beslissing gemaakt om zich uiteindelijk in Cairo te vestigen. Volgens Hams kan het dus best dat voor de Arabieren die er wonen hun land of stad ook hun thuis is, maar vindt dat ze dit eigenlijk niet goed kunnen zien of beseffen als ze er niet eerst een tijd van weg zijn geweest. Het komt er voor haar op neer dat “thuis” de plek is waar je geliefd wordt. Zoals een Poolse vriendin van haar zegt: “we komen allemaal tenslotte van de aarde en gaan naar de hemel”. De plek zelf is dus onbelangrijk; het gaat om de mensen om je heen.

Een man die nog nooit Cairo is uitgeweest, denkt er op soortgelijke wijze over, al is hij, in tegenstelling tot Hams, erg honkvast. Hij praat over de manier waarop hij op vrienden en familie kan rekenen, financieel of anderszins. En hij wil niets liever dan met zijn grote liefde trouwen wanneer hij genoeg geld heeft verdient als filmmaker. Mohamed, weer een andere man uit Cairo, die in het bedrijf van zijn vader werkt, maar eigenlijk op eigen benen wil staan, droomt van een carrière in de muziek en is zelfs een keer op televisie gekomen in een soort Arabische Idols-variant. Met veel zelfspot praat hij over die ervaring. Dat, ook al had hij in een voorronde verloren, hij toch, met zijn uiterlijk, aandacht van vrouwen kon krijgen. Het waren zijn momenten van roem, die echter snel weer voorbij gingen. Toen hij op een dag niet meer in de supermarkt ontdekt werd, besefte hij dat het voorbij was. Grappig is ook zijn auditie met een gevoelig nummer, dat echter wordt afgewezen omdat het de producent aan het huilen maakte. Je zou zeggen dat het een goed nummer is, maar het publiek zit niet op dit soort materiaal te wachten, aldus de producent. Maar ook al is hij aan de ene kant vrij artistiek georiënteerd, hij is tegelijkertijd erg gefocust op geld. Grappig is hoe hij met zijn moeder op de cent precies uitrekent hoe duur zijn huwelijk gaat worden. Het liefst wordt hij rijk in Amerika, of zoals hij nu beoogt: Australië.

De laatste hoofdpersoon in de documentaire is een meisje dat vrij wil komen van haar ouders, en de kijker een emotioneel verhaal vertelt over haar verplichte breuk met een moslimjongen omdat ze zelf Christelijk was. Hij vertrok naar het buitenland en haar vader ging met haar mee om de (ex-)vriend uit te zwaaien, of liever: om te controleren of hij wel echt vertrekt, en een enkele reis geboekt had. Dat het voor niemand eenvoudig ligt blijkt wel wanneer ze vertelt hoe, net als bij haar, ook tranen over de wangen liepen van haar vader toen de jongen van het vliegveld vertrok. Familie is dus belangrijk, maar vrijheid is voor haar troef. Ze gaat naar het buitenland, en mocht ze daar een moslimjongen aantreffen, dan staat niets haar meer in de weg.

Al deze verschillende perspectieven komen dus samen in deze vlotte documentaire, waarin we de hoofdpersonen bezig zien in hun dagelijkse activiteiten met hun vrienden en familie. En de vier personen komen ook letterlijk samen, aan het einde van de film, wanneer ze gezamenlijk over hun ideeën praten met betrekking tot dit onderwerp. Thuis blijkt te zijn: de plek waar je familie en vrienden zijn; waar je geld en succes kunt verwerven; waar je voelt dat je geliefd wordt; of de plek waar je vrijheid hebt. En het is nog veel meer dan dit, en het kan voor iedereen anders zijn. ‘The Place I Call Home’ maakt dit op ontroerende, humoristische, en dramatische manier duidelijk.

Bart Rietvink

Waardering: 4