Albert Schweitzer (2009)

Regie: Gavin Millar | 114 minuten | drama, biografie, geschiedenis | Acteurs: Jeroen Krabbé, Barbara Hershey, Judith Godrèche, Samuel West, Jeanette Hain, Patrice Naiambana, Jonathan Firth, Armin Rohde, Eleonore Weisgerber, Hans Werner Meyer, Jennifer Ulrich, Francis Chouler, Micheal T. Dube, Ivan Idzik, Sean Cameron Michael, Sivuyile Ngesi

Heb eerbied voor het leven en respecteer alles dat ademt. Dat is de filosofie van Albert Schweitzer (1875-1965), een Duits arts, lutherse theoloog, filosoof en musicus die in 1952 Nobelprijs voor de Vrede kreeg. De in de Elzas (toen nog Duits grondgebied) geboren Schweitzer filosofeerde over cultuur en ethiek en was een veelgevraagd musicus vanwege zijn studies en interpretatie op orgel en piano van de muziek van Johann Sebastian Bach. Hij werd echter vooral bekend als medisch zendeling door zijn ontwikkelingswerk in Afrika. Al vanaf 1915 hielp hij leprapatiënten in het straatarme Gabon, waar hij met zijn vrouw Hélène een ziekenhuis opzette. De in Duitsland geproduceerde film ‘Albert Schweitzer’ (2009) biedt een inkijkje in het leven van Dr. Schweitzer, in de periode net na de oorlog. Jeroen Krabbé kruipt in de huid van de befaamde arts, Barbara Hershey portretteert zijn vrouw.

Gabon, 1949. Het zijn de hoogtijdagen van de Koude Oorlog. Schweitzers levenswerk, het leprahospitaal in Lambarene, dreigt uiteen te vallen doordat de plaatselijke overheid te veel geld, dat voor het liefdadigheidsproject bedoeld is, opslokt met het oog op de onafhankelijkheidsstrijd. Schweitzer en zijn vrouw besluiten naar de Verenigde Staten te gaan om fondsen te werven. Amerika is echter in de ban van communistenjager Senator Joseph McCarthy en zijn heksenjacht op iedereen die zich volgens hem schuldig maakt aan ‘anti-Amerikaanse activiteiten’. Schweitzer is, net als zijn vrienden Einstein en Oppenheimer, tegen kernwapens. Einstein (Armin Rohde) vraagt zijn goede vriend om zich openlijk uit te spreken tegen ‘de bom’, maar Schweitzer twijfelt of hij daar wel goed aan doet. Het kan een hoop geldschieters wegjagen. Omdat de communistenjagers weten dat Einstein en Schweitzer goede vrienden zijn, houden ze de arts nauwlettend in de gaten. Bij zijn terugkeer in Afrika blijkt dat diverse buitenstaanders Schweitzer en zijn ziekenhuis in diskrediet proberen te brengen, waardoor het voortbestaan van het leprahospitaal in gevaar komt. Jeroen Krabbé zet een overtuigende Albert Schweitzer neer, al is zijn accent niet altijd even accuraat.

Regisseur en scenarioschrijver Gavin Millar heeft er goed aan gedaan slechts een fractie uit het lange leven van Schweitzer aan te kaarten. De discussies die de film aanzwengelt zijn nog altijd actueel. Ook nu nog is ‘eerbied voor het leven’ niet altijd vanzelfsprekend en worden idealisten gedwarsboomd door machtswellustelingen en politieke spelletjes. In het kielzog van Krabbé spelen ook Barbara Hershey en Judith Godrèche (als fotografe Thérèse Bourdin, die door de Schweitzers is ingeschakeld om foto’s te maken voor een promotiefolder) prima rollen, maar het is Krabbé die de show steelt in de rol van de enigszins excentrieke Schweitzer. Een subplotje rond een door Samuel West gespeelde pr-man met dubbele agenda komt jammer genoeg niet helemaal uit de verf, maar doet verder geen afbreuk aan het verhaal. De film oogt, ondanks mooie sets, decors en kleding, te veel als een ‘made for tv’-film (hoewel dat niet het geval is). De film spat jammer genoeg niet van het scherm. Desondanks is dit een heel aardige biopic over een boeiende fase uit het leven van Albert Schweitzer, wiens levensfilosofie nog altijd staat als een huis.

Patricia Smagge