Angel on the Right – Fararishtay kifti rost (2002)

Regie: Djamshed Usmonov | 91 minuten | drama, komedie, fantasie | Acteurs: Maruf Pulodzoda , Uktamoi Miyasarova, Kova Tilavpur, Mardonqul Qulbobo, Maljqat Maqsumova, Orzuqui Kholikov, Hokim Rakhmonov, Davras Azimov, Tolib Temuraliev

Usmonov heeft zijn tweede speelfilm gebaseerd op een drietal thema’s; een Islamitische legende, het verhaal van Attar en de hedendaagse realiteit in Asht, Tagikistan. De opnames zijn gemaakt in winters Asht, waar de regisseur zelf in 1965 is geboren. Vijf rollen worden door familieleden vertolkt; zijn broer en moeder spelen Hamro en Halima, zijn neefje Hamro’s zoon Yatif, en ook zijn vader en oom krijgen een rol toebedeeld. Usmonov werkt graag met deze niet-professionele acteurs; ook in zijn eerste speelfilm ‘The flight of the Bee’ spelen zijn broer en moeder mee. Inmiddels dus niet meer onervaren, doen zij in hun acteerprestatie zeker niet onder voor de beroeps.

In het verhaal wordt duidelijk dat het leven in Asht voornamelijk bestaat uit onderhandeling en criminaliteit. Hamro zelf is het product van een zevenjarige burgeroorlog en voortdurende politieke en sociale onzekerheid. De grootste criminelen zijn echter de majoor en de burgemeester. De laatste speelt voor God als hij met Halima onderhandelt over haar vertrek naar de andere wereld.

Dat zij inderdaad sterft op de voorspelde dag zou aan een mirakel toegeschreven kunnen worden, hetzelfde soort mirakel als van de arme man in het verhaal van Attar. Dit verhaal speelt in de dertiende eeuw, toen de dichter Attar nog apotheker was. Nadat Attar had geweigerd geld of kleding aan een arme man te geven vertelde de man hem dat hij veel rijker was dan de apotheker. Die kon al zijn bezittingen niet meenemen naar de andere wereld, terwijl hij over zijn eigen leven of dood kon beschikken. Na dat gezegd te hebben riep de man God aan en stierf ter plekke.

Het derde thema, de Islamitische legende, gaat over twee engelen die op de schouders van ieder mens zitten. De engel op je linker schouder houdt de slechte daden bij en de engel op je rechter schouder de goede. Wanneer je sterft worden de twee boeken met daden op een weegschaal gelegd; als het boek van de rechter engel zwaarder is ga je naar de hemel en als dat van de linker engel zwaarder is ga je naar de hel.

‘Angel on the Right’ is een indringend en realistisch drama met zwarte humor en ontroerende momenten. De karakters zijn goed uitgewerkt en zeker niet zwart-wit, wat vooral blijkt in de, hoewel korte, maar liefdevolle scènes tussen moeder Halima en haar slapende zoon en later tussen Hamro en zijn zoon. De dood van zijn moeder lijkt Hamro oprecht verdriet te doen maar hij wordt niet getroffen door het mirakel. Het kiezen tussen goed en kwaad blijft Hamro nog altijd niet meevallen. En aan het slot zie je hem de zoveelste verkeerde keuze maken wanneer hij zijn nicht Savri, met wie hij een kortstondige affaire heeft gehad, zonder om te kijken achter de vertrekkende bus laat aanhollen. Misschien had de film eigenlijk toch beter Angel on the Left kunnen heten.

Marieke Hoks

Waardering: 4

Bioscooprelease: 15 januari 2004