Batman: The Dark Knight Returns, Part 1 (2012)
Regie: Jay Oliva | 76 minuten | animatie, actie | Originele stemmencast: Peter Weller, Ariel Winter, David Selby, Wade Williams, Carlos Alazraqui, Dee Bradley Baker, Paget Brewster, Maria Canals-Barrera, Cathy Cavadini, Townsend Coleman, Grey DeLisle, Richard Doyle, Greg Eagles, Michael Emerson, Michael Jackson, Danny Jacobs, Maurice LaMarche, Yuri Lowenthal, Michael McKean
In 1986 veranderde de comicwereld op slag. Het medium werd volwassen. Mede dankzij auteur Frank Miller besefte de wereld dat stripverhalen niet per se voor kinderen bedoeld waren. Dat besef was er al, maar nog niet op grote schaal. Comics waren vooral iets voor tieners en nerds. Gespierde mannen en vrouwen die in maillots de misdaad bestreden, kon je toch niet serieus nemen? Miller deed dat wel en vertelde een verhaal over een gepensioneerde misdaadbestrijder die gedesillusioneerd zijn laatste dagen slijt. Deze oude man kijkt machteloos toe hoe jonge criminelen zijn stad overnemen. Als een oude vijand van de vigilante op vrije voeten komt en zegt zijn leven te beteren, knapt er iets in de oude man. Deze oude man is Bruce Wayne, beter bekend als Batman…
Miller creëerde een alternatief universum waar een eenzame Wayne zijn laatste dagen in zijn villa slijt. Zijn vijanden zitten achter de tralies en het contact met Robin is verbroken. Niemand zit nog op hem of Batman te wachten. Dit verhaal is duister en somber. De geest van de jaren 80 – de hoge werkeloosheid en de dreiging van de koude oorlog – hangt als een donkere schaduw over het verhaal. De situatie in Gotham City is troosteloos en uitzichtloos. Jeugdbendes domineren de straten en linkse sympathisanten wimpelen alle problemen weg. ‘The Dark Knight Returns’ is een meesterlijke strip waarin de mythe rond de caped crusader onderuit gehaald wordt. De rechtschapen superheld wordt door Miller ontleed (gefileerd eigenlijk) en gepresenteerd als een bittere man die een ongelijke strijd met de misdaad voert.
Deze verfilmde strip wordt als tweeluik op dvd en blu-ray uitgebracht (vooralsnog alleen import, red.). In deel één worden – hoe verrassend – de eerste twee delen van deze vier nummers tellende reeks behandeld. Regisseur Jay Olivia is er wonderbaarlijk goed in geslaagd om de complexe strip te verfilmen. Hij heeft de gedachtewolken van Batman grotendeels weggelaten, zodat je het met de beelden moet doen. De strip verhaalde over de lichamelijke ongemakken waarmee Batman – die 55 jaar oud is in deze comic – mee kampte. Vechten gaat niet meer zo soepel en ook op atletisch vlak gaat het stroef. De animatie is gelukkig sterk genoeg om te verbeelden wat niet gezegd wordt.
Minder geslaagd zijn de talloze satirisch bedoelde scènes waarin tv-commentatoren over de terugkeer van Batman praten. Deze scènes duren te lang. In de strip was het een enkel kadertje, maar in de film duren deze passages een paar minuten wat de vaart uit de film haalt. Wat ook wennen is, is de invulling van de stemmencast. Kevin Conroy is vervangen door Peter ‘RoboCop’ Weller. Batman heeft een ander stemgeluid. In het begin is de koude, kille stem van Weller erg ongemakkelijk. Maar later valt het kwartje en besef je dat dit een goede keuze is. Het afstandelijke stemgeluid van Weller past goed bij de gedesillusioneerde misdaadbestrijder die geen enkele zin in het leven meer heeft. Niet als mens tenminste. Wel als Batman.
Het beste aspect van deze film is zonder enige twijfel de soundtrack. Christopher Drake heeft een indringende en gitzwarte score gemaakt die direct onder de huid kruipt. De muziek is donker, onheilspellend en soms ronduit creepy. Ook de animatie is erg sterk. De hoekige stijl van Millers tekenwerk is goed vertaald en dat zorgt voor een bijzonder ogende film. Zo zag je Batman nog nooit. Ook het geweld komt hard aan. De ‘held’ is niet vies van grof geweld en breekt botten alsof het twijgjes zijn en hij lacht er zelfs sadistisch bij. Iedereen die de strip gelezen heeft, hoeft niet bang te zijn dat de comic geweld aan wordt gedaan. Integendeel. Dit bijzonder sterke eerste deel eindigt met een gigantische cliffhanger en maakt nieuwsgierig naar deel twee. Een deel dat veel meer actie zal bevatten dan deze film (die ook al niet kinderachtig is qua geweld).
Aanrader voor elke Batfan!
Frank v.d. Ven