Bernard and Doris (2006)
Regie: Bob Balaban | 110 minuten | biografie, drama, komedie | Acteurs: Susan Sarandon, Ralph Fiennes, James Rebhorn, Nick Rolfe, Dominick Dunne, Monique Gabriela Curnen, Peter Asher, Marilyn Torres, Don Harvey, Kunnath P. Namboodiri, Chris Bauer, Thomas J. McGrath, Gene Parseghian, Henry S. Schleiff, Calvin Trillin, David Kuhn, Neal Huff, James Bracchitta, Robert Penotti, Bruce MacVittie, Ed Onipede Blunt
“Doris Duke, 80, erfgename, wiens enorme rijkdom haar geen geluk kon kopen, is dood,” zo luidde de kop van een krantenartikel in The New York Times op 29 oktober 1993. Doris Duke was het rijkste meisje ter wereld, toen haar vader, tabakgigant James Buchanan Duke, haar in 1925 op twaalfjarige leeftijd zo’n 100 miljoen dollar naliet. ‘Bernard and Doris’ gaat over de laatste jaren van de naar verluidt zelden gelukkige vrouw en focust zich op de (platonische) relatie die in die periode ontstond tussen haar butler, Bernard Lafferty en zijzelf.
De film speelt zich af eind jaren tachtig, begin jaren negentig van de vorige eeuw. We leren Doris Duke (Susan Sarandon) kennen als een verwende vrouw, die haar personeel intimideert en hen zonder mededogen ontslaat als de opgediende Cantaloupe te koud is. De nieuwe butler dient zich al gauw aan, Bernard Lafferty (Ralph Fiennes). Hij blijkt uitstekende referenties te hebben (Peggy Lee en Elizabeth Taylor bevelen hem aan) en is erg goed in zijn werk. Toch duurt het even voor Doris doorheeft wat voor een goede kracht ze aangenomen heeft, laat staan dat ze zich om zijn persoon bekommert. Langzaam groeit haar waardering voor haar werknemer. Ze betrekt hem bij steeds meer persoonlijke opdrachten, hij mag zelfs mee op een (maandenlange) reis en voelen genegenheid voor elkaar. Doris’ verleden heeft haar echter geleerd om wantrouwig te zijn, maar wanneer Bernard haar verzekert dat hij alleen maar voor haar wil zorgen en niet uit is op haar lichaam of geld, besluit ze hem te vertrouwen. Dankzij haar komt Bernard uit de kast, kleedt zich steeds flamboyanter en gaat zelfs make-up dragen.
Aan het begin van ‘Bernard and Doris’ staat al dat het verhaal deels waar gebeurd is en deels verzonnen. Scenarioschrijver Hugh Costello heeft dan ook een behoorlijk geromantiseerd beeld geschetst van de relatie tussen de net van een alcoholverslaving afgekickte Bernard en de socialite die er niet aan denkt om haar alcoholconsumptie onder de loep te nemen. Niemand weet wat zich werkelijk tussen de twee heeft voorgedaan, maar het is goed voor te stellen dat de werkelijke geschiedenis niet ver van de film ligt. En eerlijk gezegd is het ook wel lekker om dat te geloven, want het is eigenlijk heel vertederend: Doris verandert van een op het oog ijskoude tante in een vrouw die laat zien dat ze prima in staat is een warme vriendschap te onderhouden. En Bernard – hoewel zijn alcoholprobleem groter wordt naarmate de film vordert – is ook zo innemend als hij zichzelf kan zijn bij zijn bazin. Het ontbreekt de film wel wat aan diepte, zo blijft Bernards verleden onduidelijk. Waar de miniserie ‘Too Rich: The Secret Life of Doris Duke’ (met Lauren Bacall in de rol van de oude Doris) er geen twijfel over laat bestaan dat “de butler het heeft gedaan”, laat Bob Balabans film het in het midden: Balaban laat het oordeel aan de kijker over, maar neigt naar de kijker te willen overtuigen van Bernards onschuld.
‘Bernard and Doris’ is wel wat aan de trage kant, maar dat wordt meer dan goed gemaakt door de twee geweldige hoofdrolspelers. Susan Sarandon is fantastisch in haar vertolking van de steenrijke Doris, en slaagt er in sympathie op te wekken voor haar op papier vervelende karakter. Sarandons spel wordt overtroffen door Ralph Fiennes, die bijna onherkenbaar is wanneer hij met oogschaduw en jurk (!) Doris het huis door draagt. Maar ook in het begin van de film maakt hij indruk met zijn zachte stem en zijn onopvallende houding, waaruit blijkt dat hij het liefst in het interieur op wil gaan.
Volgens de regisseur was het budget van deze HBO-film minder dan het bedrag dat Doris Duke aan haar honden naliet, maar dat is nauwelijks te zien: de locaties zijn mooi en de kleding prachtig. Er mag dan wel wat schorten aan het verhaal dat sterk begint, maar daarna wat inzakt, maar het acteerwerk van Sarandon en Fiennes is om van te smullen en dat maakt deze film alleen al de moeite waard. Van de tien Emmy’s waarvoor de film genomineerd werd, werd er geen enkele verzilverd, en ook greep men net naast de Golden Globes, maar laat dat je niet weerhouden om deze voor de Amerikaanse televisie gemaakte film te kijken.
Monica Meijer