Blue Velvet (1986)

Regie: David Lynch | 120 minuten | misdaad, thriller | Acteurs: Kyle MacLachlan, Isabella Rossellini, Dennis Hopper, Laura Dern, George Dickerson

Als er ooit bedankjes zouden mogen worden uitgedeeld door de laattwintigste-eeuwse filmhuisfilmmakers dan ontkomen ze er niet aan te verwijzen naar ‘Blue Velvet’, één van de rijkste films die ooit het daglicht zag. ‘American Beauty’, ‘Reservoir Dogs’ en ‘Pulp fiction’, zelfs de videoclip van Soundgardens ‘Black Hole Sun’ zijn ondenkbaar zonder het voorbereidende werk van David Lynch uit 1986 – denk alleen maar aan de tuinhekjes. ‘Blue Velvet’ is de standaard en aanzet voor de film-noir-nieuwe-stijl – d.i. vermengd met genres als komedie, romantische film en thriller – die nu opgeld doet. Een pastiche van ‘Grease’, ‘Happy Days’, Franse nouvelle vague en Hitchcock, door Lynch alsof het niks is met een zwart sausje overgoten. De film is bovendien zo gelaagd dat je hem met gemak twee keer kunt zien. Liefst zelfs, want pas dan lijken de humor en dubbelzinnigheden zich in volle glorie te openbaren.

Jeffrey, de (anti-)held van ‘Blue Velvet’, is naïef en braaf en lijkt alleen door de beroerte van zijn vader ooit met de harde werkelijkheid in aanraking te zijn gekomen. Op een wandeltocht om met deze gebeurtenis in het reine te komen vindt hij een oor en de sluizen gaan open: geen verveling meer in Lumberton. Hij wordt op het juiste spoor gezet door diendersdochter Sandy, die het allemaal wel spannend vindt, maar toch vooral op Jeffrey uit is. Juist dit onschuldige Olijfje drijft hem in de armen van de onderwereld, waar geen roodborstjes kwinkeleren, maar waar het krioelt van de insecten. Jeffrey voelt zich ertoe aangetrokken, maar kiest nooit.

De broeierige mengeling van romantiek en thriller wordt tot het eind aan toe vastgehouden, terwijl de genre-elementen ook nog eens op zijn kop worden gezet. Cynisme of sarcasme komt er echter niet aan te pas. David Lynch heeft een geheel eigen stijl om de donkere en lichte kanten van de mens in beeld te brengen. Hij is bovendien iedereen te snel af met zijn plot-, stijl-, en karakterwendingen. ‘Blue Velvet’ is een onnavolgbare film, die daarnaast op elke sleutelpositie de juiste acteur lijkt te hebben. Collegeboy MacLachlan kan als geen ander de dubbelzinnige held spelen. Laura Dern heeft de goede, net niet ironische uitstraling. Isabella Rossellini is doorleefd en getormenteerd en Dennis Hopper excelleert als absolute tegenpool van MacLachlan; de twee brengen het beste en het slechtste samen.

Roodborstje Jeffrey eet uiteindelijk insect Frank op. De film zelf is echter haute cuisine. Serveren met Heineken of Pabst Blue Ribbon…

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 2 juli 1987