Camille Claudel 1915 (2013)

Regie: Bruno Dumont | 97 minuten | drama, biografie | Acteurs: Juliette Binoche, Jean-Luc Vincent, Emmanuel Kauffman, Marion Keller, Robert Leroy, Armelle Leroy-Rolland

Shirley MacLaine en Warren Beatty. Jane en Peter Fonda. Jake en Maggie Gyllenhaal. In Hollywood zijn de beroemde broers-en-zussen inmiddels niet meer op een hand te tellen. In de wereld van de klassieke muziek kennen we Nannerl, het zusje van Mozart; Michaëlla Krajicek koos hetzelfde beroep als haar oudere halfbroer Richard en Amerikaans dichter Howard Nemerov en fotografe Diane Arbus groeiden ook samen op. Hoe je het ook wendt of keert: het zal niet makkelijk zijn om een beroemde broer of zus te hebben. De rivaliteit is groot, jaloezie ligt op de loer en kan de sterke familieband overschaduwen. In ‘Camille Claudel 1915’ van de Franse cineast Bruno Dumont wordt de relatie tussen beroemde broer (dichter) en zus (beeldhouwster) Paul en Camille Claudel onder de loep genomen. De nadruk ligt natuurlijk – de titel geeft het al aan – op Camille, maar dat Paul een enorme invloed op haar leven heeft gehad, daar valt niet aan te twijfelen.

Camille Claudel. Beroemd beeldhouwster, leerlinge, geliefde en muze van Auguste Rodin. Ze leefde van 1864 tot 1943. De laatste dertig (!) jaar van haar leven zat ze opgesloten in een krankzinnigeninrichting. Nadat haar vader, de enige in haar familie die haar eigenlijk steunde, in 1913 stierf, werd ze door haar moeder en broer, dichter Paul opgesloten. Reden die daarvoor aangegeven werd was dat ze paranoïde zou zijn, maar het waarom wordt Camille zelf niet verteld. Ze begrijpt niet waarom ze er verblijft en hoopt dat haar broertje Paul, wiens bezoek in het begin van de film wordt aangekondigd, haar niet alleen uitleg zal geven, maar haar ook weer mee zal nemen. ‘Camille Claudel 1915’ speelt zich gedurende drie dagen rond dat bezoek af.

Juliette Binoche wisselt Amerikaanse met Europese producties af. Haar Oscargenomineerde rol in ‘Chocolat’ (2000) werd moeiteloos opgevolgd door die in Haneke’s ‘Caché’ (2005) en in dezelfde periode dat ze werkte aan David Cronenbergs ‘Cosmopolis’ (2012) speelde ze ook in Franse films ‘La vie d’une autre’, ‘Elles’ en ‘À coeur ouvert’. Ze wilde graag met Bruno Dumont samenwerken en dus castte hij haar om het titelpersonage te vertolken. Een gouden greep, want wat is ze goed!

Binoche geeft zich letterlijk en figuurlijk bloot in deze gecompliceerde, intense rol. In het leeuwendeel van de beelden is zij te zien, te midden van geesteszieken (de geestelijk gehandicapten spelen zichzelf), of alleen, waarbij de emoties van haar gezicht afdruipen. Het mooist zijn de twee monologen, waarin ze haar relaas respectievelijk aan de arts doet en Paul bestookt met vragen en verwijten, als die dan eindelijk is gearriveerd.

Dumont richt de camera bij die monologen alleen op Binoche. Dat is de eerste keer even wennen, omdat het zo tegen de conventies is, maar het blijkt een sterke zet. Binoche slaagt er bijzonder goed in om de gevoelens van Camille (Dumont baseerde zijn scenario op correspondentie en medische gegevens) tastbaar te maken. Haar verlangen om weer terug te keren naar de echte wereld, de gespannen verwachting dat de komst van Paul alles weer goed zal maken, maar ook haar eenzaamheid, angst en onzekerheid, haar weerzin en heel soms genegenheid jegens haar medebewoonsters, het is bijna of we door haar ogen kijken, of we de kou om haar botten voelen. Indrukwekkend.

Wat minder goed uitpakt is een gedeelte van de tweede helft van de film, wanneer het karakter van Paul (Jean-Luc Vincent) zijn intrede maakt. Dumont verlegt de focus van Camille naar Paul – verwisselt close-ups met weidse landschappen en dat levert meer vraagtekens op dan dat hij de zaak verduidelijkt. Paul is sterk religieus en bezoekt op weg naar zijn zus een kerk. Zijn handelingen weten nauwelijks te boeien, zijn veel te langdradig weergegeven en doen alleen maar verlangen naar meer speeltijd met Binoche. Dienden zijn scènes nog enig doel, anders dan het laten zien dat hij een dubbelzinnig personage moet zijn geweest, was dat nog te verkroppen geweest. Gelukkig maakt het verbale vuurwerk dat ontstaat wanneer Jean-Luc Vincent en Juliette Binoche elkaar in de climax van de film ontmoeten weer een hoop goed.

Visueel is ‘Camille Claudel 1915’ dik in orde, met de kenmerkende Dumont-stijl: lange takes, adembenemende close-ups en een vaak prachtige kadrering. Om in te lijsten zo mooi. La Binoche levert met ‘Camille Claudel 1915’ een van haar beste rollen van haar carrière af en alleen haar performance is al een bezoek aan deze intrigerende biopic van Dumont waard. Neem vooral je broer of zus mee.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 19 september 2013
DVD-release: 20 mei 2014