De keuze van mijn vader (2017)
Regie: Yan Ting Yuen | 79 minuten | documentaire
Filmmaakster Yan Ting Yuen stelt in ‘De keuze van mijn vader’ (2017) een aantal interessante vragen: ‘Wie of wat bepalen de keuzes in ons leven? Zijn wij dat zelf, of denken we dat alleen maar? Had mijn vader zijn eigen lot in de hand, of was hij, en zijn wij allen, slechts een speelbal van de geschiedenis?’ Grote vragen met een metafysische ondertoon waarop geen hapklaar antwoord is te verwachten. Yuen stelt ze om te prikkelen, en om haar documentaire over haar vader van een gewichtig motief te voorzien. Dat laatste pakt jammer genoeg niet in het voordeel van de film uit.
‘De keuze van mijn vader’ is een familiegeschiedenis verteld aan de hand van de recente, turbulente geschiedenis van China en Hong Kong, en hoe deze van invloed was op het leven van haar vader (Chak Man Yuen). De hongersnood en geweldsorgie die het gevolg was van Mao’s rampzalig poging om van China een socialistische economie te maken, bekend als de Grote Sprong Voorwaarts, resulteerden in tientallen miljoenen doden. Rondom deze tijd raakte Chak Man zijn ouders kwijt en groeiden hij en zijn broer bij hun tantes op. Ook de Culturele Revolutie tien jaar later drukte een stempel op zijn leven en die van zijn broer. Regelmatig worden ‘wat als’ vragen opgeworpen: wat er zou zijn gebeurd als haar vader wel was verkocht als kind in plaats van op te groeien bij zijn tante; en of hij misschien een hoge plek in de Communistische Partij had kunnen bekleden als zijn familie hem niet had belet terug te keren uit Hong Kong.
In Hong Kong weet haar vader een prima bestaan op te bouwen als taxichauffeur met een eigen taxi. Hij verdient extra goed met riskante ritjes rondom de avondklok die is ingesteld door de Britse overheid als antwoord op aanslagen en rellen door procommunistische betogers. Toch laat hij zich, en duizenden Chinezen met hem, verleiden om in het Westen op zoek te gaan naar een beter leven. Hij vertrekt met vrouw en kind naar Nederland en begint in Maastricht een restaurant. Pas decennia later keren hij en zijn vrouw als bejaard stel terug naar Hong Kong. Dochter Yang Ting blijft in Nederland, werkzaam als filmmaakster; ietwat klagerig merkt haar familie op dat je met zo een beroep je ouders niet kan onderhouden. Heeft het Europese avontuur in hun voordeel uitgepakt, of zouden zij gelukkiger zijn geweest als ze in Hong Kong waren gebleven?
Yuen verpakt deze vertelling over haar vader wonderschoon. Het fotografisch Hong Kong met zijn imposante maar mistroostige woontorens, wordt in strakke, soms extreme, uitsnedes in beeld gebracht. Ze worden afgewisseld met goedgekozen archiefmateriaal waarmee het China en Hong Kong van de jaren vijftig en zestig tot leven wordt gewekt. Yuen voegt hieraan nog enkele kunstgrepen toe, die hoewel niet origineel, wel geslaagd het nostalgische karakter versterken: er worden beelden geprojecteerd over andere beelden, en momenten uit het leven van Chak Man worden als een zwijgende toneelstuk verbeeld.
Visueel is ‘De keuze van mijn vader’ ijzersterk en het verhaal weet de kijker mee te nemen. Toch wringt het ergens: het is jammer dat Yuen praktisch geen aandacht besteed aan het leven van haar ouders in Nederland. Daardoor ontbreekt het contrast waarmee de ‘de keuze’ uit de titel meer lading zou krijgen. Want wat is nu precies de impact van die ‘keuze’ geweest? Zou hij gelukkiger zijn geweest als hij in Hong Kong was gebleven? Het antwoord komt in ieder geval niet van haar vader, hij is zo verstandig om te antwoorden dat we dit nooit zullen weten, het is immers niet gebeurd. Hij laat weinig tot niets los over zijn gevoelens, en Yuen slaagt er niet in hierover toch iets te weten te komen. Andere scènes zijn wel weer heel persoonlijk en intiem, maar verduidelijken niets in de context van de grotere verbanden die Yuen oproept. Dat is jammer, ‘De keuze van mijn vader’ is een mooi eerbetoon, maar mist hierdoor toch enige relevantie.
Alberto Ciaccio
Waardering:3.5
Bioscooprelease: 22 juni 2017
On demand release (via Picl): 22 juni 2017