Desert Paradise (2021)

Recensie Desert Paradise CinemagazineRegie: Ike Bertels | 87 minuten | documentaire

Wat doe je als gemeenschap van een idyllisch en afgelegen woestijnstadje wanneer de grootste werkgever in de regio besluit om zich terug te trekken? Voor dat dilemma staan de inwoners van het Namibische Oranjemund. Nu de nabijgelegen diamantmijn uitgeput raakt, besluit het bedrijf Namdeb, dat tevens geldt als grondlegger en economische hoeksteen van het plaatsje, een groot deel van de medewerkers te ontslaan. De harmonieuze gemeenschap vreest voor haar toekomst en besluit de handen ineen te slaan om een nieuwe economische toekomst voor het diamantstadje uit te stippelen. Zal Oranjemund een door de onmetelijke zandvlakten opgeslokte spookstad worden of slagen de inwoners erin om zichzelf en hun woonplaats opnieuw uit te vinden?

‘Desert Paradise’ is vooral een film over verandering en voor welke uitdagingen die mensen plaatst. Dankzij de aanwezigheid van Namdeb was Oranjemund heel lang een afgeschermde oase in een woest landschap. Het bedrijf zorgde voor baanzekerheid, fatsoenlijke huisvesting, onderwijsfaciliteiten en een voor de regio bovengemiddelde levensstandaard. Criminaliteit en racisme waren en zijn vrijwel non-existent in de hechte gemeenschap, terwijl de gemsbokken (grote antilopen met indrukwekkende hoorns) gewoon op hun dooie gemak over straat, de autowegen en door de tuinen van de mensen lopen. Een anekdote van een jonge inwoonster, die vertelt over haar eerste kennismaking met criminaliteit na een bezoek aan de grote stad, laat mooi zien wat voor een beschermd leventje de meeste inwoners van Oranjemund leiden.

Maar het voornemen van Namdeb om Oranjemund te verlaten zorgt voor onrust en herbezinning in het afgelegen woestijnplaatsje. Hoe voorzien de mensen hun woonplaats van een nieuwe economische basis zonder dat de gemeenschapszin erodeert? De film is vooral een intiem portret van een aantal mensen (een bedrijfsleider van de lokale Spar, een reisgids, een boer die op zoek is naar vruchtbare landbouwgrond en een aantal jongeren) dat deze vraag probeert te beantwoorden.

Veel inwoners zien toerisme als dé oplossing (het stadje ligt namelijk in de buurt van enkele natuurgebieden, de zee en de fameuze Namibische zandduinen), terwijl andere inwoners Oranjemund willen omtoveren tot een agrarische hotspot of natuurrijk retraiteoord voor welgestelde pensionado’s. Tegelijkertijd zien we dat die ideeën een zaak van de lange adem zijn. Het toerisme en de landbouw staan in Oranjemund namelijk nog in de kinderschoenen. Bovendien is er weinig startkapitaal, aangezien het meeste geld dat is vergaard met de diamantmijn niet terugvloeide naar de gemeenschap.

Ook de discussie tussen leden van de jonge generatie is interessant. Velen van hen zien amper een toekomst voor zichzelf weggelegd in Oranjemund en vrezen dat hun woonplaats gedoemd is om te veranderen in een desolaat spookstadje uit een B-western. Voor hen lonkt de banenrijkere hoofdstad Windhoek of het buurland Zuid-Afrika. Een jongen is het hier echter niet mee eens en bekritiseert de fatalistische houding van zijn generatiegenoten. Volgens hem hebben slimme en goed opgeleide jongeren uit Oranjemund de plicht om de toekomst van hun geboorteplaats te waarborgen en de transitie naar nieuwe economische verdienmodellen te sturen.

Hoewel regisseur Ike Bertels sommige scènes in ‘Desert Paradise’ wel erg lang uitspint en het verteltempo van de film vrij traag is, maken de zorgvuldig gekozen composities en weidse panorama’s veel goed. Wat vooral opvalt is het contrast tussen al het (besproeide) groen in het stadje en het gortdroge landschap dat Oranjemund omgeeft. Een prima visualisatie van de gepresenteerde thematiek: postkoloniale tragiek met een sprankje hoop en positivisme.

Frank Heinen

Waardering: 3.5

VOD-release: 29 april 2021 (Picl en Vitamine Cineville)
Speciale vertoning: Movies That Matter Festival 2021