Facing Mirrors – Aynehaye Rooberoo (2011)
Regie: Negar Azarbayjani | 88 minuten | drama | Acteurs: Shayesteh Irani, Qazal Shakeri, Homayoun Ershadi, Maryam Boubani, Nima Shahrokh Shahi, Saber Abbar, Hengameh Ghaziani, Rabe’e Oskooyi
In Jafar Panahi’s gelauwerde film ‘Offside’ (2006), waarin Iraanse vrouwen zich in allerlei bochten wringen om een voetbalwedstrijd te kunnen zien, zagen we al dat Shayesteh Irani er geen enkele moeite mee heeft zich in mannenkleding te hullen. Voor ‘Facing Mirrors’ (2011) doet de Iraanse actrice het opnieuw. In deze roadmovie speelt ze een jonge vrouw die in het verkeerde lichaam geboren is; ze is een transgender. Ze heet Adineh, maar laat zich liever Eddie noemen. Per toeval belandt ze in de taxi van Rana (Qazal Shakeri), die in feite in alles haar tegenpool is. Ondanks hun verschillen en hun geheimen – die ze niet direct aan elkaar onthullen – ontwikkelt zich een bijzondere vriendschap tussen de twee vrouwen.
Rana is een jonge moeder afkomstig uit een arm en traditioneel gezin. Sinds haar echtgenoot in zee ging met oplichters, met torenhoge schulden kwam te zitten en daarvoor in de gevangenis belandde, werkt ze in het geheim als taxichauffeur, om zo haar zoontje Ali te kunnen onderhouden. Tijdens een van haar ritjes pikt ze Adineh op, een vrouw in nood. Ze blijkt haar ouderlijk huis te zijn ontvlucht en biedt Rana een flinke zak met geld om haar een week lang uit het zicht van haar familie te houden. Rana vindt haar maar merkwaardig; wat heeft Adineh te verbergen? Uiteindelijk vertelt Adineh haar vertelt dat ze op de vlucht is omdat ze als transgender weigert zich te laten uithuwelijken aan haar neef. Ze wacht op haar paspoort om naar Europa te vertrekken, waar ze een geslachtsoperatie wil ondergaan. Aanvankelijk schrikt het de conservatieve Rana af; het feit dat Adineh een transgender is druist in tegen alles waarin ze gelooft en wat ze heeft geleerd. Maar naarmate ze inziet dat het Adineh menens is en dat ze andersom ook voor haar klaarstaat, groeit Rana’s begrip voor en solidariteit met haar reisgenote.
‘Facing Mirrors’ is de debuutfilm van Negar Azarbayjani, die tevens verantwoordelijk is voor het scenario (samen met Fereshteh Taerpour). Deze roadmovie leunt sterk op de beide hoofdrolspeelsters, die de film zonder enige moeite weten te dragen. Hun karakters zijn bovendien goed uitgediept en sympathiek. De film is op zijn sterkst als beide vrouwen elkaar voor het eerst ontmoeten. Rana – toch al niet op haar gemak in de job die ze noodgedwongen op zich heeft genomen – voelt zich duidelijk niet op haar gemak in het bijzijn van Adineh, die er met haar kortgeschoren hoofd en baseballpetje dan ook niet uitziet als de gemiddelde Iraanse vrouw. Ze lijkt zelfs een beetje angstig, bang om zichzelf in de nesten te werken (want hoe legt ze dat ooit aan haar zoontje uit). Tegenover de onzekere, brave Rana staat de rebelse, zelfzekere Adineh die een duidelijk doel voor ogen heeft. Wanneer laatstgenoemde onthult dat ze transseksueel is, slaan de stoppen bij de angstige Rana helemaal door; maar juist die hysterische reactie blijkt beide vrouwen dichter bij elkaar te brengen.
Wat zo knap is aan deze film is dat Azarbayjani en Taerpour een script hebben geschreven waarin vriendschap centraal staat. Waar het verhaal gemakkelijk had kunnen uitmonden in moralistisch gepreek over tolerantie, blijft ‘Facing Mirrors’ daar ver vandaan. In plaats daarvan draait het om de solidariteit tussen de vrouwen, die elkaar helpen hun doelen te bereiken. Zowel Rana als Adineh streven, beiden op hun eigen manier, naar acceptatie. Irani en Shakeri zetten allebei prachtige acteerprestaties neer, wat cruciaal is in een karakterstudie als deze. Negar Azarbayjani is een dame om in de gaten te houden. Haar debuutfilm laat in elk geval diepe indruk achter.
Patricia Smagge
‘Facing Mirrors’ verschijnt zondag 16 juni 2013 op DVD.