Gran Torino (2008)
Regie: Clint Eastwood | 116 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Clint Eastwood, Christopher Carley, Bee Vang, Ahney Her, Brian Haley, Geraldine Hughes, Dreama Walker, Brian Howe, John Carroll Lynch, William Hill, Brooke Chia Thao, Chee Thao, Choua Kue, Scott Eastwood, Xia Soua Chang, Sonny Vue, Doua Moua, Greg Trzaskoma, John Johns, Davis Gloff, Thomas D. Mahard, Cory Hardrict, Nana Gbewonyo, Arthur Cartwright, Austin Douglas Smith, Conor Liam Callaghan, Michael E. Kurowski, Julia Ho, Maykao K. Lytongpao, Carlos Guadarrama, Vincent Bonasso, William C. Fox
Detroit is niet meer wat het geweest is. De wijken die ooit toebehoorden aan de blanke elite worden overspoeld door immigranten. Agressieve bendes latino’s en Aziaten vechten hun onderlinge strijd uit voor de ogen van hulpeloze burgers, die daardoor moeilijk de andere kant op kunnen kijken. Toch doen ze het, bang als ze zijn om zelf gevaar te lopen. Als je het zo bekijkt is het niet zo vreemd dat Walt Kowalski (Clint Eastwood) de hele dag gromt en bromt. De Korea-veteraan ziet zijn buurt met de dag sneller achteruit gaan. Sinds zijn vrouw dood is, valt er voor hem nog maar weinig te genieten van het leven. Zijn twee zoons bemoeien zich nauwelijks met hem en zien hem het liefst zo snel mogelijk in een bejaardenhuis zijn intrek nemen. Maar Walt is nog veel te kwiek en actief. Het is pijnlijk om te zien hoe zeer vader en zoons langs elkaar heen leven. Toch vindt de oude, knorrige Walt nog een doel in de laatste jaren van zijn leven. En dat doel komt uit onverwachte hoek.
‘Gran Torino’ legt de verschillen tussen culturen in een miljoenenstad als Detroit onder de loep. Walt moet aanvankelijk niets van zijn nieuwe Aziatische buren hebben. Zeker niet wanneer hun zestienjarige zoon op een avond zijn Ford Gran Torino uit 1972 probeert te stelen. Met geladen geweer jaagt hij de knul weg. De volgende dag wordt hij overladen met cadeaus van de Aziatische gemeenschap. Ze zien de nukkige Walt als de man die de jonge Tao (Bee Vang) heeft gered uit de klauwen van een bende. Het stelen van de Gran Torino was hem namelijk opgedrongen, als een soort toelatingsritueel. Maar Tao wil helemaal geen deel uitmaken van de agressieve groep. Walt begrijpt niet waarom zijn buren zich ineens zo met hem bemoeien, totdat hij in gesprek raakt met Tao’s grappige en intelligente zus Sue (Ahney Her), die hem op de juiste manier weet te bespelen. Ze stelt voor om Tao als een soort boetedoening klusjes te laten doen voor Walt. De oude man stemt na wat tegenstribbelen toe. Hij hoopt van wat hij een ‘mietje’ noemt een echte vent te kunnen maken. Bovendien bekruipt hem het besef dat zolang de bendes er zijn, Tao’s toekomst bijzonder onzeker is.
In ‘Gran Torino’ wordt de oude formule, waarin twee zowel in karakter als in leeftijd totaal verschillende mensen bevriend raken, weer eens van zolder gehaald. Walt leert de jonge Tao waardevolle levenslessen, terwijl Tao er op zijn beurt voor zorgt dat de chagrijnige en bevooroordeelde oude misantroop zijn hart opent. Uiteindelijk gaat deze film over het overwinnen van vooringenomenheid, al legt Eastwood – die acteert en regisseert – het er hier wel erg dik bovenop. De transformatie van Walt gaat wel erg snel en eigenlijk met maar weinig aanleiding. Dan ging dat in ‘Million Dollar Baby’ (2004) – waarin Eastwood als Frankie Dunn een soortgelijke rol speelt – toch heel wat subtieler en daardoor effectiever en geloofwaardiger. Walt Kowalski is een stuk minder complex dan Frankie Dunn en heeft meer weg van Dirty Harry – de taaie en bikkelharde loner die bij vlagen zo gemeen wordt dat het tegen een parodie aanleunt. Mooi voorbeeld daarvan is dat Walt letterlijk gromt en bromt wanneer iemand iets doet dat hij niet kan waarderen. Zijn twee jonge Aziatische tegenspelers zijn een aangename ontdekking: vooral de levendige Ahney Her geeft elke scène waarin ze zit extra glans, onder meer wanneer ze tijdens een feestje bij haar thuis Walts racistische opmerkingen op gevatte wijze pareert.
Hoewel ‘Gran Torino’ zijn verhaal op een ouderwetse en weinig subtiele manier uiteenzet, wérkt het wel. Deels heeft dat te maken met het einde, dat aantoont dat schrijvers Nick Schenk en Dave Johannson er extra zorg aan hebben besteed om het verhaal niet als een nachtkaars uit te laten gaan. Er wordt bovendien handig ingespeeld op de emoties van de kijkers. De thema’s leven en dood worden meer dan eens aangehaald. Ook hier is de vergelijking met ‘Million Dollar Baby’ – dat net als ‘Gran Torino’ een aantal cruciale interacties tussen Eastwoods personage en een priester bevat – nooit ver weg. Hoewel deze film weinig subtiel en verre van vernieuwend is, raakt hij je toch. Of het nu door Eastwood komt – die zeker niet zijn beste performance geeft maar je toch weet te boeien van de eerste tot de laatste minuut – of door het feit dat de filmmakers zij het op bijzonder ongecontroleerde wijze toch de juiste snaar weten te raken, is de vraag. Hoe het ook zij, de waardering voor ‘Gran Torino’ lijkt niet zozeer vanuit het verstand te komen, maar toch vooral vanuit het hart.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 12 maart 2009