Het rijke verdriet (2010)

Regie: Erwin Olaf | 10 minuten | korte film | Acteurs: Romy de Vries, Adrian Brine, Gerrie van der Klei

Dwergen en dikke vrouwen in touwen, en meer vreemde types in bijzondere poses. Daar maakte de Nederlandse topfotograaf Erwin Olaf foto’s van. Lekker shockerend dus. Inmiddels is de fotograaf naar eigen zeggen milder geworden. Geen bewuste provocatie meer, maar bedachtzaam. Olaf maakt ook korte films, waarin hij dezelfde rode draad terug laat komen als in zijn foto’s: het besef dat elk mens op zijn uiterlijk wordt beoordeeld en daardoor gevangen zit in een keurslijf waaraan hij niet kan ontsnappen. In ‘Het rijke verdriet’ (2010), de korte film die Olaf maakte in het kader van ‘NPS Kort!’, is dit thema glashelder. Net als in zijn foto’s probeert hij de gemoedstoestand van zijn onderwerp – in dit geval een beeldschone jonge vrouw van adel – tot in de perfectie te vangen. De dame in kwestie kijkt aanvankelijk bijzonder apathisch voor zich uit; de leegte is voelbaar.

Er is echter meer aan de hand. Vanaf dat ze ontwaakt wordt deze vrouw, die leeft in een negentiende eeuws kasteel, constant omringd door mensen. Lijdzaam ondergaat ze het ochtendritueel en laat ze zich kleden en kappen door drie bedienden. Onder dat masker van leegte smeult echter twijfel, angst en woede. Naarmate de dag vordert wordt ze steeds meer paranoïde. De mensen die ze ziet blijven door anderen onopgemerkt. Of wordt ze daadwerkelijk bespied? ‘Het rijke verdriet’ is Olafs ode aan de Italiaanse meester Luchino Visconti, die naast zijn neorealistische werk ook gestileerde, barokke drama’s als ‘Le notti bianchi’ (1957) en ‘Il gattopardo’ (1963) maakte. Olaf liet zich door die films inspireren en maakte dit kleine, grotendeels Frans gesproken filmpje waarin onder anderen Romy de Vries, Adrian Brine en Gerrie van der Klei een rol spelen.

Je kunt merken dat ‘Het rijke verdriet’ door een estheticus gemaakt is, want de stijl voert hier de boventoon. Niks mis mee. De fotografie van Olaf is erg mooi, vol verstilde beelden en sprekende blikken. Het scenario, dat Olaf schreef samen met Ate de Jong, is hier van ondergeschikt belang; de hoofdrollen zijn weggelegd voor de weelderige fotografie, de uitmuntende aankleding en het prima spel van de acteurs.

Patricia Smagge