How I Ended This Summer – Kak ya provyol etim letom (2010)
Regie: Aleksei Popogrebsky | 124 minuten | drama | Acteurs: Grigoriy Dobrygin, Sergei Puskepalis, Igor Chernevich, Ilya Sobolev, Artyom Tsukanov
‘How I Ended This Summer’ begint met mooie verstilde beelden van het poollandschap – half-besneeuwde bergen, een onstuimige zee – waar universitair student Pavel naartoe is gegaan om een essay te kunnen schrijven. We zien hem bovenop een rotsachtige berg uitkijken over de zee terwijl hij met stenen gooit. Vervolgens hangt hij een klein apparaatje boven een grote korf, dat heftig begint te piepen. Daarop zet Pavel het op een lopen, begeleid via zijn koptelefoon door een wilde rocksoundtrack. Zijn bestemming: een huisje waar hij samen met zijn secure, ietwat strenge mentor Sergei verschillende meetresultaten archiveert, verwerkt en doorgeeft aan het vaste land middels een radio. Dit zijn in een notendop de verschillende dimensies en contrasten die meespelen en waar de grootste krachten van de film verscholen zitten. Lange tijd weet regisseur Popogrebsky deze aspecten op een prachtige, en naarmate de tijd vordert, op spanningsvolle manier te verbeelden. Het is daarom des te meer te betreuren dat de beloftes van de eerste helft van de film uiteindelijk niet worden waargemaakt, en het geheel verzandt in een ongeloofwaardige confrontatie tussen de twee hoofdpersonen en een anticlimax die praktisch alle goodwill van de kijker verspeelt.
De omgeving is erg fotogeniek en er wordt dan ook door de lange takes voldoende de tijd genomen om de kijker zichzelf in dit landschap – esthetisch aantrekkelijk, maar ook ruw en onherbergzaam – te laten wanen. De verstilde omgeving vormt een mooie parallel met de rustige, methodische werkzaamheden van de mannen op het onderzoeksstation. Met een bloknoot en een potlood moeten ze op pad naar op verschillende plekken opgestelde primitieve meetapparatuur om aldaar data van kaartjes over te schrijven en later te verwerken en door te geven aan de thuisbasis.
Tegelijkertijd zijn er de contrasten. Het contrast, bijvoorbeeld, tussen het toch ietwat saaie werk van student Pavel en zijn voorkeur voor heftige rockmuziek en luidruchtige, actievolle first person shooter-videogames. Tegelijkertijd is er het contrast tussen de jonge, wat nonchalante, speelse Pavel en de serieuze, strenge en nauwkeurige “veteraan” Sergei, die gewoon zijn werk zo goed mogelijk wil verrichten en zich verantwoordelijk voelt ten opzichte van iedereen die dit werk voor hem gedaan heeft. Hij wil niet dat de kantjes ervan af worden gelopen en er respectloos met dit vak wordt omgesprongen.
Een prima set-up voor een broeierige situaties en onder de oppervlakte sluimerende spanningen. Wellicht kan dit zorgen voor interessante ontwikkelingen in of tussen de personages en kunnen er betekenisvolle dialogen en confrontaties plaatsvinden. Lange tijd lijkt dit ook te gebeuren. En wanneer Pavel een tragisch bericht krijgt over de familie van Sergei is de spanning te snijden. Een spanning die in de lucht blijft hangen en alleen nog maar groter wordt wanneer hij steeds langer wacht met het vertellen van dit nieuws. Wanneer hij dan ineens danig terecht wordt gewezen door Sergei vanwege verkeerde metingen door Pavel, is deze kennelijk zo bang geworden dat hij er (bijna tot het eind) vanaf ziet om Sergei in te lichten.
Een interessant gegeven maar niet geheel geloofwaardig. Want zulk tragisch nieuws dien je gewoon te vertellen. Pavel is immers zelf niet verantwoordelijk voor het lot van Sergei’s familie. Ten hoogste krijgt hij een knal in zijn gezicht omdat hij het niet wat eerder had verteld. Dat moet hij dan maar ondergaan. Maar nu houdt hij het voor zich en het is moeilijk om erg begaan te zijn met de jongen vanwege zijn hierdoor ontstane psychische onrust. Helemaal absurd wordt het wanneer hij het, na een bizarre achtervolging door een ijsbeer, daadwerkelijk aan Sergei vertelt en deze louter en alleen reageert met het intimideren van Pavel. Het nieuws zelf lijkt niet aan te komen en het gaat alleen nog maar om de uitgemolken confrontatie tussen het tweetal dat, na het middels vele steeds minder interessant wordende lange takes uitrekken van de situatie, uiteindelijk toch niet plaats vindt en met wat rustige woorden tot een einde en een afscheid komt. Het is vermoeiend en ronduit onbegrijpelijk einde van een film die veelbelovend begon en de juiste sfeer gevonden leek te hebben. Misschien hadden de makers niet genoeg vertrouwen in hun eigen premisse of personages om het verhaal tot een echt bevredigend einde te brengen. Nu is het einde tegelijkertijd verrassend en op een vreemde manier conventioneel, maar volstrekt waardeloos voor de kijker en zijn investering in de personages. Erg jammer.
Bart Rietvink
Waardering: 2.5
Bioscooprelease: 20 januari 2011