Il sol dell’avvenire (2023)

Regie: Nanni Moretti | 95 minuten | drama, komedie | Acteurs: Nanni Moretti, Margherita Buy, Silvio Orlando, Barbora Bobulova, Mathieu Amalric, Valentina Romani, Flavio Furno, Zsolt Anger, Jerzy Stuhr, Teco Celio, Giuseppe Scoditti, Valerio Da Silva, Angelo Galdi, Arianna Pozzoli, Francesco Brandi

Nee, de jaren 80 en 90 waren niet de gouden jaren van de Italiaanse cinema. Toch vergeten we nog wel eens de prachtfilms uit die tijd. Regisseurs als Gianni Amelio (‘Il ladro di bambini’), Giuseppe Tornatore (‘Nuovo cinema paradiso’) en de gebroeders Taviani (‘Kaos’) leverden elk hun kleine meesterwerkjes af. Een andere Italiaanse filmer uit die tijd is Nanni Moretti. Zijn internationale doorbraak kwam in 1993 met ‘Caro diario’ maar zijn absolute meesterwerk bleek het verstilde rouwdrama ‘La stanza del figlio’ uit 2001.

Net als zijn tijdgenoten is Moretti niet gestopt na zijn grote successen, maar de kwaliteit in zijn werk nam wel af met de jaren. Met ‘Il sol dell’avvenire’ bereiken we een voorlopig dieptepunt. Dit komisch bedoeld drama volgt een bekende formule. De activistische regisseur Giovanni (Moretti) is bezig met een nieuwe productie, een politieke circusfilm die speelt in een geïdealiseerde jaren 50. Maar al snel stuit hij op praktische problemen. Zoals olifanten die het niet met elkaar kunnen vinden, acteurs die hun eigen teksten gaan verzinnen en problemen van budgettaire aard. Ook het gezinsleven van Giovanni staat op springen. Echtgenote Paola wil van hem scheiden, dochter Emma wil trouwen met een Pool die ongeveer drie keer zo oud is als zij.

In ‘Il sol dell’avvenire’ worden die dagelijkse problemen afgewisseld met scènes uit de film die Giovanni aan het draaien is. In het beste geval, zoals in de olijke HBO-serie ‘Irma Vep’, levert zoiets een even lichtvoetig als boeiend geheel op. ‘Il sol dell’avvenire’ is lichtvoetig noch boeiend. Wat in deze mislukte komedie vooral opvalt is de invloed van Woody Allen. De sessies bij de psychiater, de neurotische regisseur, de namedropping, de quasi-scherpzinnige dialogen, de weemoedige muziek.

Waar bij Allen de humor meestal nog wel op orde is, is die in ‘Il sol dell’avvenire’ vaak te flauw voor woorden. Ellenlange, voorspelbare dialogen, waarbij de half verbaasde, half onnozele blik van Giovanni/Moretti al snel begint te irriteren. Dieptepunt vormt een minutenlange scène waarin Giovanni tekeer gaat tegen de mores van de ‘moderne’ film en hij de lof zingt van vergane glorie. Ook een scène waarin Giovanni onderhandelt met mensen van Netflix is zo enorm flauw en vroeger-was-alles-beterig dat je er geen moment om kunt lachen. Het is ook bij deze scène dat je de hoop opgeeft dat je naar een met zelfspot overgoten parodie zit te kijken. Helaas.

Net als uit de films van Allen blijkt ook weer eens uit ‘Il sol dell’avvenire’ dat er een dunne lijn loopt tussen nostalgisch en belegen. Een grens waar Moretti keer op keer overheen gaat, waardoor de film steeds verder afglijdt. Misschien kan ‘Il sol dell’avvenire’ een levensmoede zestigplusser nog wat troost bieden, maar iedere levenslustige liefhebber gaat hier met een grote boog omheen.

Henny Wouters

Waardering: 2

Bioscooprelease: 27 juli 2023