L’avare (1980)

Regie: Jean Girault, Louis de Funès |  125 minuten | komedie | Acteurs: Louis de Funès, Frank David, Hervé Ballon, Georges Audoubert, Guy Grosso, Michel Modo, Henri Génès, Max Montavon, Micheline Bourday, Madeleine Barbulée, Anne Caudry, Claire Dupray, Claude Gensac, Bernard Menez, Michel Galabru, Pierre Aussedat, Gaëlle Legrand, Claire Favretto

Rond 200 voor Christus schreef Titus Maccius Plautus zijn komedie ‘Aulularia’, in ons land bekend als ‘De Pot met Goud’. Dat een variant op zijn blijspel ruim twee millennia later door projectie van snel opeenvolgende beelden op een wit doek, vertoond zou worden onder de benaming film, had hij zich waarschijnlijk nooit voorgesteld…

‘Aulularia’ is gedurende de afgelopen eeuwen een populair werk gebleken. Onze eigen P.C. Hooft baseerde zijn blijspel ‘Warenar’ uit 1617 op het toneelstuk van Plautus en datzelfde deed Molière in 1668 met zijn toneelstuk ‘L’avare’ (de Vrek). Weer een aantal eeuwen later herschreven Jean Girault en Louis de Funès het scenario van Molière voor een film.

Veel schrijfwerk zullen de twee niet gehad hebben, want eigenlijk is datgene wat we te zien krijgen gewoon het toneelstuk ‘L’avare’. Het enige merkbare verschil met het toneelstuk is het gebruik van de ruimtes: waar een toneelstuk door de beperkte ruimte van het podium nog gebruik moeten maken van decors, kon ‘L’avare’ geschoten worden op verschillende locaties. Naast een paar niet noemenswaardige wijzigingen in de plot is de film verder haast niet van het toneelstuk te onderscheiden.

‘L’avare’ vertelt het verhaal van de vrek Harpagon (Louis de Funès) die een enorme obsessie kent voor zijn kist met tienduizend goudstukken. Alles en iedereen wantrouwt hij, zelfs zijn eigen zoon en dochter. Verder maakt hij het hen op geen enkele manier gemakkelijk, ook in hun liefdesleven niet. Beide kinderen hebben de liefde van hun leven gevonden, maar bevinden zich tegelijkertijd in een onmogelijke situatie door hun gierige, egoïstische vader. Hoe loopt dat af? Louis de Funès doet zijn bijnaam ‘de man met de veertig gezichten per minuut’ op vaak komische wijze eer aan. Daarnaast weet hij het publiek vanaf het allereerste begin tegen zich te krijgen, drakerig als hij is, en dat mag een knappe prestatie genoemd worden.

Toch kan ‘L’avare’ de kijker haast op geen enkele andere manier entertainen. Het verhaal op zich is weliswaar behoorlijk antiek, maar kan met een goede uitwerking ook in deze tijd nog wel op de lachspieren werken. Maar juist aan die goede uitwerking ontbreekt het ‘L’avare’. Het grootste manco is toch dat de makers zich wel erg vastgehouden hebben aan de term ‘gefilmd theater’ en de film weet zich dan ook nooit los te maken van zijn originele uitvoering, het toneelstuk. We kunnen dan denken aan het ontzettend statische camerawerk, maar ook aan de dialogen, humor en de verschillende voorvallen. Er wordt zelfs gebruik gemaakt van direct contact met de kijker en gedurende de hele film zien we plakkaten hangen van het toneelstuk ‘L’avare’ van Molière. Waar is dat goed voor? Het helpt de film alleen nog maar verder de vernieling in.

De heren Girault en De Funès hadden ‘L’avare’ natuurlijk ook in een modern jasje kunnen steken om het verhaal en het geheel wat aantrekkelijker te maken. Maar nee, de makers kozen ervoor om de originele tijd en setting aan te houden, waardoor de film vreselijk oubollig overkomt. Daarnaast is dit historisch aspect ook nog eens op zo’n dramatische, toneelachtige wijze uitgewerkt, dat je gemoedstoestand gaandeweg de film, die een lange 125 minuten duurt, duidelijk achteruit gaat.

Mocht je ‘L’avare’ nog eens tegenkomen in een videotheek of winkel, bedenk je dan vooral een tweede keer. Je kunt het geld net zo goed spenderen aan een uitvoering in toneelvorm of aan iets anders. ‘L’avare’ heeft dat ene punt te danken aan het verhaal op zich en aan Louis de Funès, die als acteur gelukkig wel weet te overtuigen op een fantastische, grappige en tegelijk haatwekkende wijze…

Arian Schouten

Waardering: 1

Bioscooprelease: 10 juli 1980
DVD-release: 16 oktober 2014