La chamade – Heartbeat (1968)

Regie: Alain Cavalier | 103 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Catherine Deneuve, Michel Piccoli, Roger Van Hool, Amidou, Philippine Pascal, Louis Rioton, Monique Lejeune, Christiane Lasquin, Matt Carney, Jacques Sereys, Irène Tunc, Jean-Pierre Castaldi, Jean-François Stévenin

‘De mooiste vrouw ter wereld’ wordt ze wel eens genoemd. En beeldschoon is ze nog altijd, ook nu de jaren gaan tellen. Maar Catherine Deneuve is veel meer dan alleen een knappe blondine – ze kan nog acteren ook! De in 1943 in een echt acteergezin geboren Deneuve heeft dat echter pas kunnen bewijzen in de loop der jaren. Aan het begin van haar carrière – die al op haar dertiende begon maar met ‘Les parapluies de Cherbourg’ (1964) pas echt van de grond kwam – speelde ze typische mooie-meisjesrollen. Dat er meer zat achter dat betoverend mooie uiterlijk en ze ook complexere rollen aankon, bewees ze toen ze ging samenwerken met regisseurs als Luis Buñuel (‘Belle du Jour’ (1967), Roman Polanski (‘Repulsion’, 1965) en François Truffaut (‘Le dernier metro’, 1980). Vooral sinds de jaren tachtig krijgt Deneuve veel erkenning voor haar werk. Haar enige Oscarnominatie dateert uit 1992, voor ‘Indochine’.

Een van de eerste rollen die Deneuve speelde nadat ze de wereld had veroverd met ‘Belle du Jour’ was ‘La chamade’, naar een roman van Françoise Sagan. Ze speelt Lucille, een beeldschone maar tot op het bot verwende jonge vrouw die getrouwd is met de veel oudere Charles (Michel Piccoli). De liefde in deze relatie komt maar van één kant, maar aangezien Lucille van haar sugar daddy alles krijgt wat haar hartje begeert vindt ze het wel best zo. De twee struinen de feestjes af van de rich and famous in de Franse hogere kringen. Op een van die feestjes loopt ze Antoine (Roger Van Hool) tegen het lange lijf. Hij is een jongen van eenvoudige komaf die als chaperon fungeert van de rijke weduwe Diane (Irene Tunc). Hij en Lucille vallen als een blok voor elkaar en nadat ze elkaar maandenlang heimelijk liefhebben stelt hij haar voor de keuze: ‘verlaat Charles en kies voor mij, of je ziet me nooit meer terug’. Hoewel de keuze haar zwaar valt, besluit Lucille toch voor Antoine te gaan. Alleen valt daardoor haar vangnet van zekerheid weg: Antoine is niet rijk en wil dat ze werkt voor haar geld. Maar daar is Lucille veel te blasé voor…

Leve het goede leven! De verhalen van Françoise Sagan spelen zich vrijwel allemaal af in het wereldje van de steenrijke, verwende en verveelde bourgeoisie. Knappe jonge mensen in dure kleding en snelle auto’s die de hele dag niets anders doen dan feesten en beesten. ‘La chamade’ toont dat wereldje in al zijn geuren en kleuren, maar zoekt de confrontatie op door het toonbeeld van de verwende schoonheid – Lucille – verliefd te laten worden op haar tegenpool – de simpele, hardwerkende Antoine. Even word je in de waan gelaten dat ze in al haar verliefdheid bewust kiest voor een ander leven en daar dan ook de consequenties van inziet en accepteert. Liefde maakt immers blind. Haar oude, gemakzuchtige en decadente leventje blijft echter lonken. Net als in de films van Michelangelo Antonioni uit de jaren zestig (onder meer ‘Blow Up’ (1966)) gaat deze door Alain Cavalier geregisseerde film over het dwangmatige, lege bestaan van jonge mensen die teveel roem, geld en vrije tijd hebben. Met als levensles dat geld geluk niet kan kopen. Of toch wel?

‘La chamade’ komt wat traag en slepend over maar weet toch de aandacht vast te houden, vooral dankzij de oogverblindend mooie Catherine Deneuve. In prachtige, door Yves Saint-Laurent ontworpen creaties zet ze zichzelf op de kaart als stijlicoon. Haar casten in de rol van Lucille is een slimme zet: het is goed voor te stellen dat mannen in de rij staan, alleen al om haar sigaret aan te steken. Een vrouw als deze kan in de meest zijige man het groene monster der jaloezie doen wakker schudden. Maar ze blijft de hele film lang erg kil en afstandelijk naar de kijker toe. Echt sympathiek is ze dan ook niet. De Vlaamse acteur Roger Van Hool is een verrassende keuze als de man die Lucille haar zorgeloze leventje overboord wil gooien. Aanvankelijk weet hij sympathie te wekken, maar zodra we hem wat beter leren kennen vervliegt die al gauw. Hoewel ook Michel Piccoli, die na ‘Belle du Jour’ opnieuw schittert naast Deneuve, ook niet direct onze vriend is, brengt hij het er het beste van af waar het de emotionele betrokkenheid van de kijker betreft. Cameraman Pierre Lhomme schenkt ons prachtige beelden van een zonnig en warm Frankrijk, die zó op een ansichtkaart kunnen. Ook de muziek van Maurice Leroux is dik in orde.

‘La chamade’ is typisch een film uit de jaren zestig: mooie mensen in een mooie omgeving, in wiens zorgeloze leventje kleine strubbelingen worden opgeblazen tot enorme problemen. En hoewel deze film van Alain Cavalier soms neigt naar langdradigheid, kost het toch geen enkele moeite de aandacht erbij te houden. Ligt het aan de wonderschone Catherine Deneuve? Of aan de prachtige, tot in detail verzorgde aankleding van de film? ‘La chamade’ ademt hoe dan ook die prettige, speciale jaren zestig uit in al zijn poriën: de tijd van free love en de emancipatie van de vrouw – thema’s waar deze film subtiele raakvlakken mee heeft. Wie de sfeer in de Parijse hogere kringen van die tijd eens wil proeven, kan met ‘La chamade’ zijn lol op.

Patricia Smagge