Lek (2000)
Regie: Jean van de Velde | 105 minuten | actie, thriller, misdaad | Acteurs: Cas Jansen, Ricky Koole, Thomas Acda, Victor Löw, Gijs Scholten van Aschat, Lou Landré, Jacob Derwig, Ton Kas, Jacqueline Blom, Loes Wouterson, Ad Knippels, Mohammed Azaay, Kees Boot, Rob Bartels, Ben Ramakers, Jack Romkau, Saskia Temmink, Ian Bok, Horace Cohen, Gerda Cronie, Lukas Dijkema, Angelique de Bruijne, Paul Rigter, Willem Drieling, André Arend van de Noord, Micha Hulshof, Dennis de Getrouwe, Armin Tashakoer, Michiel Nooter, Winston Rodriguez, Adigun Arnaud, Iwan Vogelland, Lisa Portengen, Simon de Waal, Tamer Avkapan, Tijn Docter, Daniël Boissevain, Ling Hu, Jasper van Overbrugge, Willem de Wolf
Een Nederlandse film met de naam ‘Lek’ kan toch alleen maar over sex en soa’s gaan, toch? Gelukkig slaat deze titel op het lekken van informatie, aan de politie om precies te zijn. De film is gebaseerd op een boek van ex-politieman Jan van Daalen die zijn ervaringen van het befaamde, c.q. beruchte, bureau aan de Warmoesstraat in Amsterdam op papier heeft gezet. Het scenario is bewerkt om er een vlotte film van te maken, maar de beklemmende toon is duidelijk aanwezig.
Deze film krijgt een hoger cijfer dan de gemiddelde actiefilm, omdat dit meer is dan simpel schiet- en vechtwerk. Hoe ver de film soms ook raakt van wat we gewend zijn van Nederlandse films (toch al zo beperkt in het actiegenre), het wordt nooit ongeloofwaardig. Nooit een moment van ‘hoe doet ie dat?’. Hoofdrolspeler Cas Jansen (‘Volle Maan’) heeft geen maandenlange vechttraining gehad die allemaal in een tijdsbestek van een paar minuten op het scherm overgebracht worden. Als er iets moeilijk te geloven is in de film, dan is het wel dat Cas Jansen zijn acteerervaring vooral bij ‘Goede Tijden, Slechte Tijden’ heeft opgedaan. Hij draagt de film, maakt deze aannemelijk door zijn geloofwaardige reacties en als kijker leef je vrijwel direct met hem mee. Voor een thriller als ‘Lek’ is dat fundamenteel, want zonder medeleven is ook geen spanning. Die spanning wordt onder andere geleverd door Victor Löw (‘Costa!’) die de jeugdvriend van Cas Jansen speelt, maar inmiddels niet onverdienstelijk (gezien zijn Lamborghini) het tot zware crimineel heeft geschopt. Het wereldje waarin hij zich bevindt is een weg van eieren met flinterdunne schalen en als je zijn liefde voor zijn net geboren dochter ziet snap je niet wat hij daar precies doet. Pas later in de film wordt het duidelijk dat hij toch niet die vriendelijke buurman is die hij doet voorkomen. Löw moet bijna een schizofrene crimineel neerzetten met twee uitersten (ofwel liefdevol ofwel verschrikkelijk kwaad) die neigen naar cliché. Maar cliché is bekend, zodat de kijker tenminste weet waar hij of zij aan toe is met die vreemde jeugdvriend.
Tenslotte is er nog de geweldige rol van Thomas Acda die met zijn ongeïnteresseerde blik precies zo’n hufter van een agent neerzet waar je nooit als burger mee te maken zou willen hebben. Met zijn goedkope simpele grapjes (die het trouwens vele jaren na het uitkomen van deze film nog steeds goed doen op feestjes) zorgt hij voor de komische noot in de film, maar door tegelijkertijd de klootzak van de film te zijn neemt hij nooit de spanning volledig weg.
‘Lek’ is gebaseerd op waargebeurde verhalen en dat maakt de film net weer een beetje meer beangstigend. Het schijnt zelfs dat een van de rechercheurs, die bij de eerste screening aanwezig waren, regisseur Van de Velde feliciteerde met zijn natuurgetrouwe vertolking van het Nederlandse politieleven. Voor Nederlandse begrippen een topfilm, voor filmbegrippen in het algemeen een beklemmende thriller die zomaar zou kunnen. Je moet er toch niet aan denken.
Roland Torenbeek
Waardering: 4
Bioscooprelease: 27 april 2000