Lupin III: The Castle of Cagliostro – Rupan Sansei: Kariosutoro no Shiro (1979)
Regie: Hayao Miyazaki | 102 minuten | animatie | Originele stemmencast: Yasuo Yamada, Eiko Masuyama, Kiyoshi Kobayashi, Makio Inoue, Gorô Naya, Sumi Shimamoto, Tarô Ishida
Miyazaki, al jaren een toverwoord in de animatiewereld maar tevens het best bewaarde geheim, is onlangs bij het grote publiek bekend geworden door zijn Oscarwinnende film ‘Spirited Away’. Het Alice in Wonderland-achtige verhaal over het meisje Chihiro heeft de harten veroverd van toeschouwers over de hele wereld. In Japan was Hayao Miyazaki echter al veel langer een sensatie. Zo was ‘Princess Mononoke’, de voorganger van ‘Spirited Away’, er een gigantisch succes. Een film die alleen door ‘Titanic’ van de toppositie (aan de kassa) kon worden afgehouden.
Lang voordat de wereld kennis kon maken met de schattige Chihiro en haar avonturen, had Miyazaki zich al in de kijker gespeeld met ‘Lupin III: The Castle of Cagliostro’, een animatiefilm uit 1979, die Spielberg als één van de beste avonturenfilms aller tijden beschouwde. Het is niet moeilijk te zien waar deze kwalificatie vandaan kwam. De film is aanstekelijk en meeslepend. Vanaf de eerste minuut wordt je in de wereld van de hoofdpersonen getrokken, en vervolgens niet meer losgelaten. De personages zijn amusant, de gebeurtenissen kleurrijk, en het tempo is meedogenloos.
De film draait om de beruchte dief Lupin de derde, die samen met zijn partner Jigen na een kraak terechtkomt bij het kasteel van graaf Cagliostro, en vervolgens verwikkeld raakt in een groots avontuur. De figuur van Lupin was geen nieuwkomer toen de film in 1979 uitkwam in Japan. Het was een bestaand personage uit een populaire boekenreeks (daterend van 1905). De geanimeerde variant van deze James Bond-achtige figuur was al eerder in bewegende beelden vastgelegd middels een serie, waar Miyazaki ook enkele afleveringen van voor zijn rekening had genomen. Dit was echter de eerste keer dat Lupin in een animatie met speelfilmlengte voorkwam.
Hoewel het, kijkend naar de animatie, meteen zichtbaar is dat de film een stuk ouder is dan ‘Spirited Away’ of ‘Princess Mononoke’, is Miyazaki’s flair en oog voor detail al duidelijk aanwezig. Zo is de steenstructuur van het kasteel van Cagliostro mooi geanimeerd, net als de lichtschakeringen onder water in de scène waarin Lupin in de waterwegen van het kasteel terechtkomt. Verder zijn de meeste actiescènes erg indrukwekkend. Zo geeft de (auto) achtervolgingsscène in het begin van de film je een goed gevoel van snelheid. Je wordt er goed bij betrokken vanwege het “camerawerk” en het juiste ritme van de montage. Er is bijvoorbeeld een goede afwisseling tussen medium shots en close-ups, en bewegende en statische shots.
De film heeft een opwindende en aanstekelijke sfeer, waardoor je je geen minuut verveelt. Het is een volbloed, no-nonsense avonturenfilm zonder pretenties, in de trant van de Indiana Jones- of James Bond-films. Net als Bond heeft Lupin allerlei handige snufjes die hem tijdens zijn avonturen van pas kunnen komen. Één van die snufjes is een klein raketje met een koord eraan, dat hij kan afschieten om het vervolgens ergens aan vast te haken en naar boven te klimmen. Dit gebruikt hij in een spannende scène op de daken van het kasteel, die een beetje doet denken aan soortgelijke scènes in ‘Spirited Away’, waarin Chihiro langs de muren van het badhuis moet klauteren via pijpen en ladders. In beide scènes is het gevoel van grote hoogte goed weergegeven, met wind die kledingstukken doet wapperen en natuurlijk momenten waarop het bijna mis gaat, die de spanning verhogen. Al zijn Lupins capriolen hier en daar wat onrealistisch (hij klautert soms als een soort spiderman tegen muren op), de spanning is toch aanwezig. Als hij eenmaal op een top is gekomen en zijn raketje prepareert voor de volgende “lancering”, leven we zo met hem mee dat we, samen met hem, verschrikt reageren als het ding plotseling naar beneden valt.
Een andere scène, die eruit springt qua variatie en spanning, is de scène waarin Lupin en Jigen voor het eerst belaagd worden door de monsterachtige ninja’s van de graaf van Cagliostro. Tot dat moment had de film gewoon een grappige actiesfeer, maar hier wordt het ineens iets gewichtiger en levensbedreigender door de komst van de met scherpe klauwen en messen uitgeruste ninja’s.
De hippe jazz-achtige soundtrack is een goede aanvulling op de actie. Af en toe hoor je een meer melancholisch soort muziek die doet denken aan Miayazaki’s latere films. Deze muziek hoor je in enkele rustige, contemplatieve scènes. Scènes die al een beetje wijzen naar de wat meer gelaagde films die Miayazaki later zou gaan maken. Veel diepgang zit er namelijk niet in ‘Lupin III: The Castle of Cagliostro’; niet in het verhaal, noch in de personages. Dit mag de pret echter niet drukken. Het is niet een film die de pretentie heeft om diepzinnig te zijn. Afgezien van enkele enigszins overbodige personages en de soms wel érg grote stortvloed aan actiescènes, valt er weinig op aan te merken. De film is sprookjesachtig, humoristisch, en zit boordevol actie. Een aanrader.
Bart Rietvink
Waardering: 4
Bioscooprelease: 4 april 2024 (4K, gerestaureerde versie)