Panj é asr – At Five in the Afternoon (2003)

Regie: Samira Makhmalbaf | 105 minuten | drama | Acteurs: Agheleh Rezaie, Abdolgani Yousefrazi, Razi Mohebi, Marzieh Amiri

De Iranese filmmaakster Samira Makhmalbaf schetst een beeld van de situatie zoals deze na ‘9/11’ in Afghanistan zal zijn. Met simpele middelen maakt ze van ‘Panj é asr’ een indrukwekkende film. De film gaat over de dromen van een jonge vrouw in Afghanistan na de val van de Taliban en de grauwe werkelijkheid waarin ze leeft. Nogreh droomt ervan om de eerste vrouwelijke president van Afghanistan te worden. Ze wil net als vele andere vrouwen een betere positie voor de vrouw in het land. Makhmalbaf weet deze droom van Nogreh fantastisch weer te geven met de nadruk die ze legt op de schoenen van Nogreh. Nogreh draagt simpele sloffen op de momenten dat haar strenge vader in de buurt is, maar als hij er niet is, draagt ze witte schoenen met een hoge hak. Meerdere keren in de film komen de schoenen terug en de schoenen staan daardoor symbool voor vrijheden van vrouwen in Afghanistan.

De beelden die we te zien krijgen van het verwoestte Afghanistan zijn aangrijpend. De hoofdstad Kabul is volgepakt met vluchtelingen en het buiten de stad is echt niks. Er is in de werkelijkheid van ‘Panj é asr’ niets anders terug te vinden dan ruines en woestijn.

De rol van Nogreh wordt niet door een actrice gespeeld, maar door een vrouw van dezelfde leeftijd als Samira Makhmalbaf afkomstig uit Kabul. Uit interviews blijkt dat Makhmalbaf veel moeite heeft gehad met het vinden van actrices, omdat film een taboe is in Afghanistan, zeker voor vrouwen.

De plot van de film is niet even duidelijk, maar het plot is ook niet het meest van belang. Er is dan ook geen sprake van een afgerond verhaal. Opeens midden in de woestijn word je als kijker alleen gelaten en moet je zelf bedenken hoe het met Nogreh, haar vader en haar schoonzus zal aflopen. Makhmalbafs intentie was duidelijk niet om de kijker een afgerond verhaal te laten zien, maar veel meer om de kijker aan het denken te zetten. En dat is haar met deze film zeker gelukt. Ze heeft dan ook niet zomaar de juryprijs gewonnen in Cannes, het meest prestigieuze filmfestival ter wereld.

Wietske Uneken

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 22 januari 2004