Petit paysan (2017)

Regie: Hubert Charuel | 90 minuten | drama | Acteurs: Swann Arlaud, Sara Giraudeau, Isabelle Candelier, Bouli Lanners, Valentin Lespinasse, Clément Bresson, Marc Barbé, Jean Charuel, India Hair, Julian Janeczko, Franc Bruneau, Jean Chauvelot, Géraldine Martineau, Jean-Paul Charuel, Sylvaine Charuel, Claude Le Pape

Pierre Chavanges, dertig jaar oud en pas afgestudeerd aan de landbouwschool, houdt melkkoeien. Zijn hele leven staat in het teken van zijn boerderij, zijn als veearts werkzame zus en zijn ouders, van wie hij het landbouwbedrijf heeft overgenomen. Wanneer zich in Frankrijk de eerste tekenen van een (fictieve) variant van de gekkekoeienziekte manifesteren, ontdekt Pierre dat ook een van zijn dieren besmet is. Hij kan zich niet verzoenen met de gedachte dat hij hierdoor zijn koeien zal kwijtraken en gaat tot het uiterste om de dieren uit handen van de ruimingsdiensten te houden.

‘Petit paysan’ is het speelfilmdebuut van de Franse regisseur en boerenzoon Hubert Charuel. Het epos is zelfs gefilmd op het kleine, in Noord-Frankrijk gesitueerde melkveebedrijf van zijn gepensioneerde ouders, een tweetal dat in de film ook een bescheiden bijrol speelt. De prent begint als een vrij conventionele filmhuisfilm en kabbelt aanvankelijk rustig voort. We volgen Pierre bij zijn dagelijkse en doodnormale werkzaamheden zoals het melken van de koeien, bijhouden van de administratie of het verschonen van de stallen.

Naarmate de film vordert en het gevaar van de besmettelijke koeienziekte tast- en zichtbaar wordt, wordt ‘Petit paysan’ in een rap tempo duisterder en intenser. Door de problematiek van de veeziekte en de diepgewortelde affectie die hij voelt voor zijn koeien, vervreemdt Pierre steeds meer van zijn omgeving. Wat begint als een subtiel drama, wordt een deels surrealistische exercitie (een goed voorbeeld is de scène waarin Pierre op de bank zit met een kalf op schoot om het dier zo te verbergen voor de autoriteiten) die af en toe zelfs nog wat thrillerelementen adopteert. Die aanpak werkt, met name ook door het sterke spel van Swann Arlaud. Hij zet Pierre neer als een even goedhartige als gekwelde ziel, een karakterisering die vooral tot leven komt als hij, begeleid door omineus aanzwellende muziek en geholpen door intense close-ups, geconfronteerd wordt met zijn zieke dieren. De koeien worden niet vermenselijkt, maar getoond als kwetsbare dieren die speelballen zijn van krachten (dierziekten, de mens en de verzakelijking van de veehouderij) waar ze zelf geen invloed op hebben. Juist door de innige relatie die de koeien hebben met Pierre, komt het leed dat de dieren te verduren krijgen bij de kijker extra hard aan.

‘Petit paysan’ kan worden beschouwd als een artistieke aanklacht tegen de moderne veehouderij. De plaats van kleine en naturalistisch werkende boeren zoals Pierre, die een band met het land en hun dieren hebben, is op veel plaatsen inmiddels grotendeels ingenomen door vee- en melkfabrieken die efficiëntie en winstmaximalisatie als basisprincipes hebben. Vandaar ook dat er zo gemakkelijk wordt besloten om duizenden dieren preventief te ruimen als er ook maar de geringste kans bestaat op de uitbraak van een ziekte. In een dergelijk klimaat worden dieren gereduceerd tot economische objecten, een gegeven dat de urgentie van een film als ‘Petit paysan’ alleen maar groter maakt.

De sterke boodschap zorgt er, in combinatie met prima staaltjes acteer- en camerawerk, voor dat ‘Petit paysan’ een film is die de middelmaat ruimschoots overstijgt. Sommige minder interessante scènes worden wat te lang uitgesponnen, maar desondanks is deze film van Hubert Charuel goed voor een dikke voldoende.

Frank Heinen

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 23 november 2017
DVD-release: 14 maart 2018