Phantasm IV: Oblivion (1998)

Regie: Don Coscarelli | 86 minuten | horror, fantasie, science fiction | Acteurs: A. Michael Baldwin, Reggie Bannister, Bill Thornbury, Heidi Marnhout, Bob Ivy, Angus Scrimm, Christopher L. Stone, Chloe Kay, Sylvia Flammer, David Gasster, Sasha Kassel, Aidan Kassel, Eric Avary, Andy John, George A. Craig

Wie in 1994 dacht dat hij na ‘Phantasm III’ verlost zou zijn van de Tall Man en zijn duistere gevolg kwam vier jaar later bedrogen uit. Don Coscarelli nam geen genoegen met een trilogie, maar vond dat er nog minstens een deel aan de reeks toegevoegd moest worden. Het vierde deel viel bij de fans van het eerste uur goed in de smaak. Veel fans zagen de film als een terugkeer naar het surrealistische, ongrijpbare sfeertje dat zo kenmerkend was voor het origineel van auctor intellectualis Don Coscarelli.

Toch leek ‘Phantasm IV: Oblivion’ in de prillere fasen van het creatieproces een heel andere vorm aan te gaan nemen. Roger Avary, onder meer bekend als de coscenarist van het oscarwinnende ‘Pulp Fiction’, schreef na de verschijning van ‘Phantasm III’ een scenario voor een vierde film. De oorspronkelijke werktitel: ‘Phantasm 1999 AD’. Dit vervolg zou zich moeten afspelen in een postapocalyptische toekomst. Naast de bekende cast moest deze film verder opgewaardeerd worden met de aanwezigheid van cultfiguur Bruce Campbell (vooral bekend van de ‘Evil Dead’-reeks). Een absolute lekkernij voor verknochte horrorfans dus.

Helaas sloeg de ambitieuze visie van Avary te pletter op een muur van budgettaire beperkingen, een probleem waar Coscarelli tijdens het maken van deze reeks wel vaker op is gestuit. De grote vraag was dus of een vierde deel überhaupt wel ooit van de grond zou komen als het verhaal van Avary aangehouden zou worden. Coscarelli dacht van niet, wat hem noopte tot het schrijven van een alternatief verhaal dat voor minder geld gemaakt kon worden. “We hadden niet veel te besteden. Daarom gingen we terug naar de oorsprong. We hielden de film simpel, geheimzinnig en sinister. Omdat er weinig druk van de investeerders was, kon ik een film voor mezelf en de echte fans maken”, weet Coscarelli. Coscarelli streefde naar een vervolg waarin hij de sfeer van de oorspronkelijke ‘Phantasm’ kon laten herleven en tegelijkertijd naar een bevredigende climax kon toewerken. En daar is de Amerikaan aardig in geslaagd.

Net als in de eerste film uit de reeks staat ‘Phantasm IV: Oblivion’ bol van de zwierige droomsequenties en mysterieuze scènes. Fragmenten waarbij de scheidslijn tussen de verschillende dimensies van ruimte en tijd vaker niét dan wel duidelijk vaststaat. Het wat meer actierijke pad van deel twee en drie wordt verlaten en ingeruild voor de klassieke, wat meer suspensvolle aanpak. Het spreekt voor zich dat een film die voor het schamele sommetje van 650.000 euro gemaakt is niet langs de hoogste toppen van de filmgeschiedenis scheert. Het acteerwerk is bij tijd en wijle dan ook niet om over naar huis te schrijven, terwijl de visuele trucage ook niet altijd van een bijster hoog niveau is. Maar de sfeer en authenticiteit van de film vergoeden in dit geval veel.

Met ‘Phantasm IV: Oblivion’ kwam een voorlopig einde aan een memorabele horrorserie die de harten van een select groepje fans heeft gestolen. Of er ooit nog een vijfde deel komt, blijft zeer onzeker. Het scenario van Avary is nog niet definitief van de baan, maar vereist volgens Coscarelli wel een budget van om en nabij de tien miljoen dollar. Naar Hollywoodmaatstaven geen astronomisch bedrag, maar blijkbaar toch te veel voor filmmaatschappijen om definitief toe te happen. Tot die tijd moeten we het doen met ‘Phantasm IV’. Niet bepaald een straf als je van het genre houdt en geen buitensporig hoge eisen stelt.

Frank Heinen