Psycho (1960)

Regie: Alfred Hitchcock | 109 minuten | horror, thriller | Acteurs: Janet Leigh, Anthony Perkins, Martin Balsam, John Gavin, Vera Miles, John McIntire, Simon Oakland, Vaughn Taylor, Frank Albertson, Lurene Tuttle, Patricia Hitchcock, John Anderson, Mort Mills

Geen scène is legendarischer dan de douchemoordscène van Janet Leigh in ‘Psycho’. Deze scène is enorm vaak geïmiteerd en geparodieerd. Leigh overleed begin oktober 2004 op 77-jarige leeftijd. In haar carrière heeft ze wel meer indrukwekkende rollen gespeeld zoals in ‘Touch of Evil’ (1958) en ‘The Manchurian Candidate’ (1962), de remake van regisseur Demme van deze film kwam in 2004 uit. Maar toch zal zij altijd bovenal worden herinnerd aan hoe zij al schreeuwend aan haar einde kwam in de douche met het geluid van die krijsende violen. Voor haar rol kreeg ze een haar enige Oscarnominatie voor Beste Vrouwelijke Bijrol. Leigh werd een horroricoon en later haar dochter Jamie Lee Curtis ook (‘Halloween’ (1978), ‘Halloween H20: 20 Years Later’ (1998) en ‘Halloween: Resurrection’ (2002)). In ‘H20’ spelen moeder en dochter zij aan zij. ‘Psycho’ leidde ertoe dat vele kijkers bang werden voor de badkamer en ook Leigh gaf meerdere malen toe dat ze niet meer in staat geweest was te douchen na het zien van de film.

De Norman Bates die Anthony Perkins neerzette werd een van de meest legendarische psychopaten uit de filmgeschiedenis. Vervolgens bleef hij vast zitten in de rol want hij speelde in alle ‘Psycho’-vervolgfilms, die het niet konden halen bij het origineel. In 1992 overleed Perkins. In 1998 maakt Gus van Sant de meest recente remake ‘Psycho’ met Anne Heche en Vince Vaughn. Helaas heeft de remake zoals zovele niets extra’s bieden en het is niets meer dan een eerbetoon aan de meester.

De complexe, psychologische horror ‘Psycho’ is in feite de moeder van alle moderne horrorfilms. Na ‘Psycho’ volgden vele films die geïnspireerd waren door ‘Psycho’ (onder andere ‘The Texas Chainsaw Massacre’ (1974), ‘Halloween’ (1978), ‘Motel Hell’ (1980) en ‘Dressed to Kill’ (1980)). ‘Psycho’ was de eerste echte horrorfilm van de master of suspense Alfred Hitchcock. Sinds de film werd hij onjuist als horrorregisseur betiteld. Hitchcock begon zijn carrière als regisseur van stomme films en heeft altijd het talent behouden om zaken visueel duidelijk te maken zonder teveel op dialoog te steunen. Eerder maakte hij ‘Vertigo’ (1958) en ‘North by Northwest’ (1959) in kleur maar ‘Psycho’ werd in zwart-wit gemaakt om de bloederige scènes minder gruwelijk te maken. Hitchcock maakt een van zijn beroemde cameos in ‘Psycho’ door langs het makelaarskantoor te lopen waar Marion Crane met collega Caroline (dochter Patricia Hitchcock) aan het kletsen is.

De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Robert Bloch. Joseph Stefano schreef er een script van. Bloch werd geïnspireerd door het bestaan van psychotische seriemoordenaar Edward Gein uit Wisconsin. Het leven van Gein was niet alleen de inspiratiebron voor Norman Bates maar ook voor de boer in ‘Deranged’ (1974), Leatherface in ‘The Texas Chainsaw Massacre’ (1974) en James Gumb (Buffalo Bill) in ‘The Silence of the Lambs’ (1991).

‘Psycho’ moet vaker worden bekeken om de meerdere lagen van de film te begrijpen. Hitchcock manipuleert de kijker met veel gemak. Er zijn veel schrikmomenten en wendingen. De gehele film is doordrenkt met een huiveringwekkende dreiging van kwade krachten en duistere geheimen. Er hangt een onheilspellende sfeer. De opgezette dieren in het Bates motel en de spiegels dienen als symbolische omgeving. Hitchcock had een morbide fascinatie voor vogels. In ‘The Birds’ (1963) komt dit duidelijk naar voren maar hier zijn er veel subtiele verwijzingen. De ijzingwekkende muziek werd gecomponeerd door Bernard Herrmann. De wijze waarop de begintitels door vakman Saul Bass worden getoond, geven in combinatie met de muziek perfect de gespleten persoonlijkheid van Bates weer. Het flitsende montagewerk van George Tomasini bij de douchescène is zeer goed.

Het meesterwerk ‘Psycho’ is een van de beste horrorfilms (zo niet de beste) die in ieders filmcollectie absoluut niet mag ontbreken.

Sarita Koendjbiharie

Waardering: 5

Bioscooprelease: 23 december 1960