Runaway (2001)

Regie: Kim Longinotto, Ziba Mir-Hosseini | 87 minuten | documentaire

Drie jaar na de film ‘Divorce Iranian Style’, is Kim Longinotto terug in Teheran. Dit keer bezoekt ze samen met co-regisseur Ziba Mir-Hosseini een opvangcentrum voor jonge van huis weggelopen meisjes. Longinotto laat de meisjes vaak aan het woord in haar documentaire. Ze vertellen openhartig waarom ze van huis zijn weggelopen. De meeste meisjes zijn mishandeld, zowel door broers als vaders. Sommigen zijn extreem jong getrouwd en worden vernederd en geslagen door hun echtgenoot.

Weglopen vereist moed, vooral in een land als Iran waar een vrouw toestemming moet krijgen om naar buiten te gaan in veel gezinnen. Weglopen is dan ook een schande voor de familie. Het opvangcentrum wordt gerund door mevrouw Shirazi. Shirazi is een ervaren vrouw die vaak meteen weet of het verhaal van het weggelopen meisje klopt. Ze is het type ‘streng doch rechtvaardig’. Het uitgangspunt is dat een weggelopen meisje weer naar huis teruggaat. Alleen wanneer dit echt niet kan of verantwoord is zoekt het opvangcentrum werk en een verblijfplaats voor de jonge vrouw.

De meisjes die in ‘Runaway’ aan het woord zijn, hebben verschillende motieven gehad om weg te lopen. Het varieert van het niet-opgesloten willen zitten tot het geslagen worden met een kabel door je broer of een stiefvader die je net aan het verkrachten is als je moeder thuis komt. Deze moeder trekt vervolgens partij voor de stiefvader en het kind staat op straat. Juist dit laatste meisje toont die eindeloze loyaliteit (die alle kinderen nu eenmaal hebben tegenover hun ouders), aan haar moeder. De leiding van het centrum geeft dit meisje het advies dat je als kijker ook voelt: ‘Ga niet mee terug naar je moeders huis, je moeder wil jou niet. Zorg dat je zelf een leven opbouwt.’ Maar nee.

Hetzelfde gevoel bekruipt je als kijker bij de jonge vrouw wier broer en vader aan de opium verslaafd zijn. Je wilt haar vertellen dat deze mensen niet gaan veranderen omdat je toch besluit mee terug naar huis te gaan. Grijp toch je kans op een beter leven nu je al zover bent! Maar ook Shirazi kan het meisje niet overtuigen en ze gaat mee terug.

Ondanks de depressiviteit die de meisjes veelal overvalt eenmaal in het opvangcentrum geeft de film ook een beeld van sterke vrouwen in wording. Ze hebben immers de moed gehad om weg te lopen uit hun situatie, op zoek te gaan naar een beter leven. Waarschijnlijk zullen enkelen van deze kinderen in de loop van hun leven nogmaals moeten weglopen. Maar goed, ze hebben getoond dat ze er sterk genoeg voor zijn. Nu nog genoeg levenservaring opdoen om daarna de juiste keuzes te maken. Moed houden vooral.

Miranda van der Hoek