The Promised Land – Bastarden (2023)
Regie: Nikolaj Arcel | 127 minuten | biografie, drama | Acteurs: Mads Mikkelsen, Amanda Collin, Simon Bennebjerg, Melina Hagberg, Kristine Kujath Thorp, Gustav Lindh, Morten Hee Andersen, Thomas W. Gabrielsson, Jacob Lohmann, Magnus Krepper, Felix Kramer, Olaf Højgaard, Laura Bilgrau Eskild-Jensen, Anna Filippa Hjarne, Hans Christian Lundgren
1755, Denemarken. Voor een adellijke titel en bijkomstige inkomsten biedt de geharde kapitein, Ludwig von Kahlen (Mads Mikkelsen), zijn diensten aan bij de Deense koning om boerenland uit de grond te stampen op het onontgonnen Jutland. Voor het hof is de stramme Von Kahlen een nuttige idioot want al decennia hoopt het dat er een onderdaan kan bewijzen dat het ruwe land in kwestie te temmen is ter Deense glorie, en schatkist. Bovendien is het een doorn in het oog van de koning dat ruim een derde van zijn koninkrijk er brak bijligt. Velen voor Von Kahlen probeerden en faalden, maar de voormalige kapitein in het Duitse leger is voor geen kleintje vervaard en gaat onverstoorbaar de strijd met de natuurelementen aan.
Maar of het Von Kahlen nu wel of niet lukt om Jutland vruchtbaar te maken, ziet de lokale rijkaard, Frederik de Schinkel (Simon Bennebjerg), de ex-soldaat liever gaan dan komen. Volgens hem is het zijn land. De obsessie voor adellijke titels van beide mannen mondt uit in gevecht van titanische proporties waar de rijdende rechter liever stilletjes aan zou voorbij rijden. Beide partijen schuwen absoluut geen intimidatie en geweld.
Evenals de snode De Schinkel is de hiërarchische wereld in het achttiende-eeuwse Denemarken brutaal en onvergeeflijk. Je moet bijna harteloos zijn als je wil stijgen. Op het begin doet Von Kahlen ook niet onder voor De Schinkel, maar langzaam ontdooit de ex-soldaat door de vrouwen om hem heen en zijn neiging om minderbedeelden een kans te geven, waaronder de horige dienstmeid Ann Barbara (Amanda Collin) en het vrije kind Anmai Mus (Melina Hagberg).
De centrale vraag is overduidelijk: zal Von Kahlen uiteindelijk gelukzalig richting de zonsopgang rijden, afgestript van oerconservatieve principes en de zucht naar glorie en nalatenschap? Sowieso presenteren de makers met deze onvervalste Noord-Europese western een doordringende les voor welke status geobsedeerde tijd ook.
Het scenario komt uit de koker van regisseur Nikolaj Arcel en Anders Thomas Jensen die onder meer eerder samen het meedogenloze ‘Riders of Justice’ (2020) bekokstoofden. Toen zat Jensen in de regiestoel met wederom Mads Mikkelsen in de hoofdrol als een terminator van vlees en bloed. Hoewel het deze keer een historische setting betreft, merk je hoe hun eerdere samenwerking weerspiegelt in ‘The Promised Land’. Aan de hand van gratuit en soms grotesk geweld scheppen ze wrede werelden nog het best verwoordt door het de Schinkel-personage, een filmslechterik pur sang: chaos en willekeur beheersen de wereld.
Het vlot vertelde en vurige ‘The Promised Land’ heeft een klassieke uitstraling, alsof je kijkt naar een western met een Deense John Wayne of Gary Cooper die naar zijn plek zoekt in de drassige prairies van Jutland. Soms heeft de elementaire ambitie van von Kahlen ook iets weg van de oliebaron Daniel Plainview uit ‘There Will Be Blood’ (Paul Thomas Anderson, 2007). Arcels film is wel iets minder verontrustend in zijn typering van verloren zielen. Bovendien krijgt de Deense film steeds conventionelere trekken naarmate het verstrijkt. Gelukkig is het nooit te lang saai dankzij onder andere de onuitstaanbaar schmierende acteur Bennebjerg als De Schinkel, die overigens meer verdieping had verdiend dan de driftbuien van een rijkeluiszoontje.
Roy van Landschoot
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 7 maart 2024