The Royal Tenenbaums (2001)

Regie: Wes Anderson | 109 minuten | drama, komedie | Acteurs: Gene Hackman, Anjelica Huston, Gwyneth Paltrow, Ben Stiller, Luke Wilson, Owen Wilson, Danny Glover, Bill Murray, Alec Baldwin, Seymour Cassell, Kumar Pallana, Grant Rosenmeyer, Jonah Meyerson, Aram Aslanian-Persico, Irene Gorovaia

Filmmaker Wes Anderson is een kei in het maken van eigenzinnige films. Al op jonge leeftijd werd hij de lieveling van de pers met zijn films ‘Bottle Rocket’ (1995) en vooral ‘Rushmore’ (1998). Het is lastig om zo’n hoog niveau vast te houden en aan de verwachtingen te blijven voldoen. De twee opvolgers van ‘Rushmore’ waren ‘The Royal Tenenbaums’ (2001) en ‘The Life Aquatic with Steve Zissou’. Voor beide films kon Anderson op een indrukwekkende cast rekenen, bestaande uit onder anderen Gene Hackman, Anjelica Huston, Danny Glover, Bill Murray, Gwyneth Paltrow en Ben Stiller. ‘The Royal Tenenbaums’ betekende bovendien een commerciële doorbraak voor de talentvolle regisseur, al is dit bizarre gezin voor de gemiddelde Amerikaan toch echt een tikkeltje té weird.

Royal en Etheline Tenenbaum (Gene Hackman en Anjelica Huston) vormden ooit een modelgezin met hun drie geniale kinderen. De oudste, Chas (Ben Stiller), begon als tiener al in onroerend goed te handelen en leek hard op weg naar een succesvolle carrière op de internationale financiële markt. De geadopteerde dochter Margot (Gwyneth Paltrow) was op haar twaalfde al een gevierd toneelschrijfster en de jongste zoon Richie (Luke Wilson) was een van de grootste tennistalenten van de VS die op jonge leeftijd al vele prijzen won. Echter, het geluk was niet van lange duur. Toen de tegendraadse Royal zijn vrouw en kinderen van de ene op de andere dag in de steek liet, ging het gauw bergafwaarts met het gezin. Chas verloor zijn vrouw bij een vliegtuigongeluk en ziet sindsdien overal gevaar in voor hem en zijn twee jonge zoons. Margot is manisch depressief en doodongelukkig in haar huwelijk met de saaie en veel oudere psycholoog Raleigh St. Clair (Bill Murray). En Richie kreeg een zenuwinzinking op de tennisbaan en vaart sindsdien moederziel alleen de wereld rond, heimelijk verlangend naar zijn grote liefde: zijn zus.

De enige die gelukkig lijkt te zijn is moeder Etheline, die ten huwelijk wordt gevraagd door huisvriend Henry Sherman (Danny Glover). Wanneer Royal daar lucht van krijgt, haast hij zich terug naar zijn gezin. Hij beweert ernstig ziek te zijn en al gauw weet hij zich weer een plaatsje in het huis te bemachtigen. Zoals altijd roeit hij op zijn eigen wijze tegen de stroom in, maar langzamerhand wordt hij geconfronteerd met de schade die hij al die jaren heeft aangericht. Zich schuldig voelend, probeert hij het verleden ongedaan te maken. Een onbegonnen zaak, maar toch zet hij alle zeilen bij om er nog iets van te maken.

Anderson schreef het script samen met Owen Wilson. De onuitstaanbare acteur heeft tevens een rol in de film, als buurjongen Eli, die zo zijn eigen beslommeringen heeft. Het liefst zou deze semi-succesvolle romanschrijver namelijk zelf een Tenenbaum zijn. De toon van ‘The Royal Tenenbaums’ is tragikomisch. Aan het begin, wanneer alles nog koek en ei is in het gezinnetje, is de toon luchtig en vlot (Anderson trakteert ons op een even hilarische als vluchtige resumé van de familiehistorie). Naarmate het minder goed gaat met de Tenenbaums, verandert ook de sfeer van de film. Het wordt allemaal donkerder, melancholischer en trager. De humor blijft, maar is veel zwarter dan in het begin en fixeert zich op de neuroses, angsten en frustraties die de moderne maatschappij met zich meebrengt. Een bijzondere verschuiving, die verrassend genoeg ook werkt. Al zullen de liefhebbers van het andere werk van Ben Stiller en Owen Wilson deze film daarom misschien niet kunnen waarderen. Anderson en Wilson verdienden voor hun inventieve script een Oscarnominatie.

De cast van ‘The Royal Tenenbaums’ is indrukwekkend. De beste prestaties worden neergezet door Gene Hackman als de infantiele en tactloze Royal en Gwyneth Paltrow als de depressieve en naar haar eigen identiteit zoekende dochter Margot. Ben Stiller en Luke Wilson krijgen ook behoorlijk veel screentime maar doen er beduidend minder bijzonders mee. Van Anjelica Huston, Danny Glover en Bill Murray is het vooral jammer dat ze niet langer in beeld zijn. Gelukkig zouden Murray en Huston dat in Andersons volgende film ‘The Life Aquatic with Steve Zissou’ meer dan goed maken. Owen Wilson tenslotte werkt zoals altijd meer op de zenuwen dan dat hij daadwerkelijk van toegevoegde waarde is. Zijn rol had net zo goed weggelaten kunnen worden. Al deze personages worden geplaatst in een kleurrijk, haast surrealistisch decor dat doet denken aan ‘Le fabuleux destin d’Amélie Poulain’. Heerlijk contrasterend met de zwaarmoedigheid waar de personages mee te kampen hebben!

‘The Royal Tenenbaums’ is geen alledaagse film. Sfeer, stijl en script passen perfect in deze indrukwekkende schets van een alles behalve doorsnee familie. Wie niet terugdeinst voor een tragikomedie met bijtende, intelligente humor zal onder de indruk zijn van dit bijzondere juweeltje.

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 14 maart 2002