The Underground Railroad (2021)

Recensie The Underground Railroad CinemagazineRegie: Barry Jenkins | 600 minuten | drama, geschiedenis | Acteurs: Thuso Mbedu, Chase Dillon, Joel Edgerton, Aaron Pierre, Amber Gray, William Jackson Harper, Peter Mullan, Kraig Dane, Sheila Atim, Jeff Pope, Lucius Baston, Kylee D. Allen, Mychal-Bella Bowman, Lily Rabe, Damon Herriman, David Wilson Barnes, Lucy Faust, Trevor David, Marcus Gladney Jr., Calvin Leon Smith, Peter De Jersey, Chukwudi Iwuji, Deja Dee, Luray Cooper, Kara Flowers, Owen Harn, Monique Grant, Sherry Richards

Barry Jenkins is een van de meest veelbelovende regisseurs van dit moment. Wat zo sterk aan hem is, is dat hij niet een van die filmmakers is die een compromis sluit om het zijn publiek comfortabeler te maken. Hij weet precies wat hij wil en is toegewijd aan het verhaal dat hij wil vertellen. Dat bewees hij al ten volle met ‘Moonlight’ (2016) en ‘If Beale Street Could Talk’ (2018), waarmee hij lof van critici en kijkers over de hele wereld oogstte en de ene na de andere filmprijs in de wacht sleepte. De verwachtingen rond zijn volgende project waren daarom hooggespannen. Ditmaal levert de regisseur echter geen film, maar een tiendelige mini-serie af. De langverwachte filmbewerking van ‘The Underground Railroad’, gebaseerd op het Pulitzer Prize-winnende boek van Colson Whitehead, is het nieuwste werk van de filmmaker.

In ’The Underground Railroad’ ontmoeten we Cora (Thuso Mbedu). Cora is een slaaf op een katoenplantage in Georgia, waar de omstandigheden bijzonder zwaar zijn vanwege de dagelijkse routine van uitbuiting en geweld. Toen Cora nog een kind was ontsnapte haar moeder. Hierdoor bleef zij alleen op de plantage achter en moest ze voor zichzelf zorgen. Ondanks het inhuren van de beruchte slavenjager Ridgeway (Joel Edgerton), werd Cora’s moeder nooit gevonden. Cora wordt uiteindelijk een paria op de plantage, maar wanneer de nieuwe slaaf Caesar (Aaron Pierre) arriveert, verandert haar hele leven. Hij vraagt Cora om samen met hem te ontsnappen. Volgens Caesar ligt er namelijk een ondergronds treinnetwerk op hen te wachten, dat slaven in het geheim naar het vrije Noorden vervoert. Het is het begin van een zenuwslopende reis door het hart van Amerika.

‘The Underground Railroad’ aarzelt niet lang. Een kleine inkijk in het aanvankelijk gewone leven van Cora dient als inleiding op het beschadigde personage en illustreert tegelijkertijd de helse tocht naar vrijheid die zij binnenkort zal doormaken. Wat volgt, maakt zonder meer duidelijk waarom Barry Jenkins de geschikte regisseur voor de serie was. Zonder belangrijke aspecten over het hoofd te zien en zonder clichés, toont de serie het verschrikkelijke leven van een zwarte slaaf in het Georgia van de negentiende eeuw. Zonder de mogelijkheid om haarzelf te verdedigen tegen het geweld en de willekeur van de slavenhouders, wordt Cora voortdurend blootgesteld aan de meest verschrikkelijke vernederingen. Jenkins onderstreept slechtheid niet met sentimentaliteit, maar toont het met een helderheid en intensiteit die boven de gebruikelijke beeldtaal uitstijgt. De heldere beelden van cameraman James Laxton plaatst de tragedie in een betoverend en alsmaar veranderend landschap. De schoonheid van het landschap en de wreedheid van de mensen die het bevolken zorgt telkens voor een verbijsterd en bedroevend contrast.

Met zwaar beladen onderwerpen is het soms makkelijk om in de valkuil van naargeestigheid te vallen, maar ‘The Underground Railroad’ gaat uiteindelijk niet alleen over geweld en wreedheden. Zoals televisie in zijn hedendaagse vorm steeds vaker doet, benut ook Jenkins de uitdieping van zijn karakters maximaal. Het karakter van Joel Edgerton, Ridgeway, is hier een goed voorbeeld van. Terwijl een film geringe tijd zou hebben voor uitdieping, wijdt Jenkins een complete aflevering aan de achtergrond van de slavenjager. Dit is een wijs besluit. Een personage als Ridgeway zou normaal gesproken worden gereduceerd tot een eendimensionale slechterik. In plaats daarvan wordt hij door Jenkins juist tot op het bot onderzocht. We leren hem kennen, zien zijn strubbelingen en ontdekken wat zijn motivaties zijn voor de gruwelijke daden die hij begaat. Tijdens sommige afleveringen zou je jezelf bijna voor de gek kunnen houden door te geloven dat de serie alleen betrekking heeft op Ridgeway. Maar Edgerton speelt zijn rol zo goed, en het kat-en-muisspel met Cora is zo innemend, dat je Jenkins weinig kwalijk kunt nemen.

Met indrukwekkende acteerprestaties, goede technische aspecten en een onopgesmukte gewetenloze weergave van de vroegere slavernijperiode, weet ‘The Underground Railroad’ veel te bereiken. Het is niet altijd een makkelijke kijkervaring, maar wel een gewichtige, met veel oog voor detail. Het is te hopen dat Barry Jenkins dit niveau vasthoudt.

Len Karstens

Waardering: 4

VOD-release: 14 mei 2021 (Prime Video)