De Witte Raaf (2004)

Regie: Bob Entrop | 70 minuten | documentaire | Met: Lalla Weis

Lalla Weiss is een bijzonder mens. De woordvoerster van de Nederlandse Sinti en Roma is getrouwd met een oer-Hollandse man, woont in een fraaie doorzonwoning en heeft als Sintivrouw een belangrijke positie verworven in een door mannen gedomineerde gemeenschap. Hoewel ze op haar elfde al van school ging heeft zij zich opgewerkt tot belangrijke schakel tussen gemeenschap en politiek. Documentairemaker Bob Entrop maakte een portret van deze markante dame en vergeet daarbij niet de geschiedenis en huidige situatie van de Sinti en Roma te belichten.

Het feit dat Lalla Weiss over een vast huis beschikt, betekent niet dat zij het zwervend bestaan van haar voorouders heeft opgegeven. In de documentaire ‘De Witte Raaf’ is zij constant op weg, naar een herdenkingsdienst van Django Reinhardt, een vergadering van de OVSE of een Roma-project in Tsjechië. Onderweg doet zij haar persoonlijke geschiedenis uit de doeken en vertelt zij over de lotgevallen van haar volk.

Een documentaire van slechts 70 minuten lijkt wat krap om al die zaken uit te diepen. Het knappe van ‘De Witte Raaf’ is dat regisseur Entrop daar toch redelijk in is geslaagd. Door een uitgekiende selectie van beelden en verhalen leren we zowel Lalla Weiss als de Sinti-gemeenschap beter kennen. Weiss als een energieke, praktisch ingestelde aanpakker en de gemeenschap als een warme maar gesloten familie.

Uiteraard komt de vervolging van Sinti en Roma tijdens de Duitse bezetting aan bod. De verschrikkingen worden in slechts drie veelzeggende fragmenten getoond: een schilderij dat de gruwel van het concentratiekamp laat zien, een aangrijpende toespraak bij een herdenking in kamp Westerbork en de voorgelezen getuigenis van een overlevende. Voldoende om een goed beeld van de vervolging te krijgen, en tekenend voor de efficiënte editing en regie van Bob Entrop.

‘De Witte Raaf’ is een optimistische documentaire geworden. Hij laat zien wat een pragmatisch mens als Lalla Weiss allemaal kan betekenen voor haar gemeenschap. Hij toont ook dat integratie met behoud van eigen identiteit geen utopie hoeft te zijn; Weiss is daar zelf het beste voorbeeld van. Daarnaast is er veel heerlijke muziek en ook kan er af en toe worden gelachen. Conclusie? Mooi mens, fraai portret, prima documentaire.

Henny Wouters

Waardering: 4