Eat Your Enemy (2004)

Regie: Eline Flipse | 80 minuten | documentaire

Agressie is een veelbesproken thema, en voorlopig zal dat ook wel zo blijven. Wetenschappers uit verschillende disciplines buigen zich al tijden over deze materie, zonder tot eensluidende oordelen omtrent oorzaak en aanpak te komen. Te weinig serotonine, een evolutionaire bug of gewoon een slechte opvoeding, wie het weet mag het zeggen. Documentairemaakster Eline Flipse besloot agressie als een feitelijk gegeven te beschouwen, en richtte zich op een van de manieren waarop deze gekanaliseerd kan worden: de vechtsport.

In haar documentaire, die de wel erg agressieve titel ‘Eat Your Enemy’ meekreeg, volgen we een vijftal mannen die op de een of andere manier met vechtsport te maken hebben. Daarnaast duiken nog eens verschillende personen op die bij dit vijftal betrokken zijn. Voor een documentaire die slechts 80 minuten duurt zijn dit er teveel. Hierdoor krijgen we nooit een scherp beeld van de achtergrond en diepere beweegredenen van de geportretteerden. Dat is jammer, want in de weinige tijd die ze krijgen toegemeten weet ieder op zijn eigen manier te boeien. De bokstrainer die meer baat vond bij het werken op een boerderij dan bij Nietschze, de leerling die zo volkomen idolaat is van zijn Japanse meester dat het bijna genant wordt, de moordenaar die in welgekozen bewoordingen uitlegt waarom hij zijn vriendin om het leven bracht. Intrigerende verhalen, maar kort, veel te kort.

Helaas is dit niet het enige manco. De documentaire komt in eerste instantie over als een verzameling aan elkaar geplakte fragmenten, zonder enige sturing. De vechtsporters doen hun verhaal en het is aan de toeschouwer om daar conclusies aan te verbinden. Eline Flipse heeft er voor gekozen haar rol te beperken tot aandachtig luisteraar maar slaagt daar net niet helemaal in. Nadat er door enkele geportretteerden flink wordt afgegeven op de Westerse wetenschap, krijgen we een portie onversneden Oosterse wijsheid te verstouwen. Westerse wetenschappers of kritische kenners van Oosterse filosofie komen daarentegen niet aan het woord. Hiermee lijkt Flipse van haar neutrale pad af te wijken en te kiezen voor de Oosterse denkwijze, ook al wordt die verder nauwelijks uitgediept.

Al in het begin van de documentaire geeft Flipse aan dat haar zoektocht steeds ingewikkelder zou worden. Helaas is dat in de documentaire terug te vinden. ‘Eat your Enemy’ waaiert naar alle kanten uit, zonder enige verdieping of lijn. Voor zover er van een conclusie sprake is, lijkt die te luiden dat vechtsport een juiste manier kan zijn om agressie te kanaliseren, mits daarnaast wordt gezorgd voor een goede geestelijke balans. Een klare conclusie, maar hadden we daar nou echt al die Oosterse wijsheid voor nodig?

Henny Wouters

Waardering: 2

Bioscooprelease: 17 februari 2005