Odette Toulemonde (2006)

Regie: Éric-Emmanuel Schmitt | 100 minuten | drama, komedie, romantiek | Acteurs: Catherine Frot, Albert Dupontel, Jacques Weber, Alain Doutey, Camille Japy, Fabrice Murgia, Nina Drecq, Jacqueline Bir, Laurence dAmelio, Julien Frison, Erik Burke, Aïssatou Diop, Nicolas Buysse, Bruno Metzger, Cindy Besson

‘Odette Toulemonde’ is een romantisch drama van toneelschrijver Éric-Emmanuel Schmitt. Schmitt is vooral bekend door zijn romans en toneelstukken die inmiddels in meer dan dertig landen vertaald en opgevoerd zijn. Hij groeide op bij zijn twee atheïstische ouders, maar eenmaal vrijgevochten van thuis werd hij eerst agnost en later christen. Deze zoektocht naar zichzelf, zijn geloof en zijn ware identiteit en zijn voorliefde voor filosofie, vormen duidelijk een basis in zijn romans, toneelstukken en ook in zijn eerste speelfilm ‘Odette Toulemonde’.

Voor de romantici die, comme Amélie Poulain, van een sprookje in een modern jasje houden, is ‘Odette Toulemonde’ een ware traktatie. Hoofdpersoon Odette werkt op de make-up afdeling van een groot warenhuis in Charleroi. Ze woont in een mistroostig Belgisch rijtjeshuis met haar homoseksuele zoon en een puberende zuurpruim van een dochter. Ze draagt iedere dag hetzelfde ouwelijke, oudroze mantelpakje, steekt haar haren iedere dag op dezelfde manier op en is in haar hele doen en laten een hele alledaagse en eenvoudige vrouw. De man van Odette is al tien jaar dood en als de boeken van de Franse schrijver Balthazar Balsan er niet waren geweest, had ze naar eigen zeggen al twintig keer zelfmoord gepleegd.

Balsans boeken zijn voor Odette een vlucht uit de zwaarmoedige werkelijkheid. Ze geven haar energie en hoop om iedere dag uit bed te komen en zich in te zetten voor andere mensen. Ook zorgen ze ervoor dat Odette soms letterlijk boven alles uit lijkt te stijgen. Wanneer dit gebeurt, maant ze zichzelf tot kalmte: “Rustig aan Odette, kalm blijven.” Als Balthazar Balsan naar Brussel komt voor een signeersessie van zijn nieuwste boek, twijfelt Odette dan ook geen moment en reist met de bus naar Brussel. Eenmaal oog in oog met de schrijver kan Odette geen zinnig woord uitbrengen. Ze besluit hem een brief te schrijven, waarin ze Balsan uitlegt hoe veel hij voor haar en miljoenen anderen betekent. Het nieuwe boek van Balsan wordt echter door de beroemde recensent Olaf Pims compleet afgebrand. En wanneer Balsan zijn vrouw zoenend met Pims in een restaurant aantreft is dat de druppel die de emmer doet overlopen en neemt hij een drastische beslissing. Dit besluit leidt hem uiteindelijk naar Odette, waar hij plompverloren aanbelt en vraagt of hij er een paar dagen mag komen logeren.

Odette weet niet wat haar overkomt als haar held ineens bij haar voor de deur staat. Natuurlijk neemt ze de schrijver, goeiig als ze is, in huis. De levenslustige Odette doet haar uiterste best om Balsan, en later ook zijn zoon, te leren wat gelukkig zijn is en hoe je de kleine dingen des levens waardeert. Balsan valt al snel voor Odette, maar ondanks zijn avances houdt Odette de boot af. Ze blijft halsstarrig vasthouden aan haar liefde en trouw voor haar overleden man. Hoe meer Odette probeert om iedereen om haar heen te helpen, hoe moeilijker zij het zelf krijgt. Zoals haar achternaam al zegt, heeft Odette het gevoel dat zij er voor de hele wereld moet zijn en dat zijzelf op de laatste plaats komt. Dit illustreert Schmitt aan de hand van korte scènes waarin Odette praat met een imaginaire Jezus die gekleed gaat als gewone burger. Odette voert in de ogen van Schmitt een strijd om, net als Jezus, de wereld een stukje beter te maken. Misschien is deze vergelijking ietwat overdreven voor de agnosten en atheïsten onder ons, maar in het hedendaagse sprookje zijn deze scènes niet eens zo heel vreemd.  Odette probeert, lief als ze is, uiteindelijk zelfs het huwelijk van Balsan en zijn overspelige vrouw te lijmen. Dit blijkt, zowel voor haar als haar ingebeelde Jezus, uiteindelijk de genade klap die haar hart niet meer kon verdragen. Wie zorgt er voor de wereld en voor Odette nu ze het zelf niet meer kan?

‘Odette Toulemonde’ is een schattige en lieve film, zonder extremen. Doordat er weinig grote gebeurtenissen en bombarie in de film zit, kabbelt het geheel af en toe een beetje te traag. Heel storend is dit echter niet.

Catherine Frot speelt haar rol heel overtuigend en natuurlijk, het lijkt alsof Odette Toulemonde echt een stukje van haarzelf wordt in de film. Zo nu en dan zingt en danst ze mee met de exotische jaren 20 liedjes van Josephine Baker. Dit zijn echt de krenten in de pap. Als je in een dipje zit, dan helpt ‘Odette Toulemonde’ alles weer een beetje in perspectief te plaatsen. De wereld is zo slecht nog niet, zelfs niet voor een weduwe van middelbare leeftijd die in een verpauperd rijtjeshuis in Charleroi woont. Heerlijk om bij weg te dromen, pour tout le monde.

Phileau Mey

Waardering: 4