Queen of the Manta Rays – The Natural World Collection: Waterworld: Queen of the Manta Rays (2009)

Regie: Mark Woodward | 50 minuten | documentaire

Een van de grootste en imposantste kraakbeenvissen is zonder twijfel de reuzenmanta. Hoewel het dier ook vaak de onheilspellende naam grote duivelsrog draagt, is de reuzenmanta in werkelijkheid een vreedzame planktoneter. Met een gemiddelde spanwijdte van ongeveer vijf meter (maximaal zeven) is de manta de gigant onder de roggen. De vis bewoont vooral de tropische en subtropische wateren van het zuidelijk halfrond. De gigantische roggen zijn zeer geliefd bij duikers, met name dankzij hun sierlijke zwemstijl, benaderbaarheid en dociele inborst. Ook de Amerikaanse biologe Andrea Marshall raakte al op jonge leeftijd betoverd door de gracieuze reuzenmanta’s. Zo zeer zelfs dat ze besloot om Californië permanent de rug toe te keren en de wijk naar het Oost-Afrikaanse Mozambique te nemen om haar leven te wijden aan het bestuderen van de enigmatische roggen. De reuzenmanta behoort namelijk tot de talloze zeedieren die bedreigd worden door de commerciële overexploitatie van de wereldzeeën. Lichaamsdelen van de roggen worden bijvoorbeeld verwerkt in traditionele Aziatische medicijnen, maar de dieren eindigen ook vaak als bijvangst in de kilometerslange netten die op veel plekken een massaslachting onder zeedieren aanrichten. “Het is onvoorstelbaar dat zoiets moois, waardevols en belangrijks als de reuzenmanta met uitsterven bedreigd kan worden. Het is daarom essentieel dat we zo snel mogelijk meer te weten komen over de leefwijze van deze raadselachtige en ongrijpbare dieren,” licht Andrea Marshall haar levenswerk toe.

‘Queen of the Manta Rays’ is dan ook een levendig en visueel imponerend verslag van de wetenschappelijke missie van Andrea Marshall. We volgen de bevlogen biologe op haar duiktrips, die dienen om het gedrag van de reusachtige roggen te bestuderen of sommige exemplaren te voorzien van zenders, apparaten waarmee de dieren ook gevolgd kunnen worden als het onderzoeksteam niet op zee vertoeft. Het werk van Andrea heeft al geleid tot een grote wetenschappelijke doorbraak. Voorheen namen biologen aan dat de reuzenmanta één soort binnen het taxonomische landschap was. Maar dankzij Andrea is inmiddels duidelijk dat er sprake is van twee aparte soorten, te weten de kleinere rifmanta en de grotere, zeg maar gerust kolossale oceanische mantarog. ‘Queen of the Manta Rays’ is niet alleen een zeer leerzame documentaire, maar ook een film met een boodschap. Als je de reuzenmanta’s met hun uiterst gracieuze vinslag de diepblauwe wateren van Tofo Beach ziet doorklieven, raak je als kijker doordrongen van de pracht en uniciteit van deze zeewezens. Nog indrukwekkender zijn de letterlijk tientallen tot honderden rifmanta’s die elk jaar op een vast tijdstip samenscholen in de wateren rond de Malediven. Helemaal een uniek karakter hebben de beelden van een Mozambiquaanse dikstekelpijlstaartrog, een dier dat tijdens de filmwerkzaamheden voor ‘Queen of the Manta Rays’ voor het eerst in de geschiedenis op de gevoelige plaat werd vastgelegd.

‘Queen of the Manta Rays’ is niet alleen een prachtige documentaire, maar ook een krachtig audiovisueel pamflet voor de bescherming van de ongerepte oceanen en het behoud van een prachtig wezen dat gelukkig nog in deze blauwe wildernis te vinden is.

Frank Heinen