Vendredi ou un autre jour (2005)

Regie: Yvan Le Moine | 120 minuten | avontuur | Acteurs: Philippe Nahon, Alain Moraïda, Ornella Muti, Hanna Schygulla, Philippe Grand’Henry, Manuela Servais, Idwig Stephane, Jean-Yves Thual

‘Vendredi ou un autre jour’ is gebaseerd op de roman “Vendredi ou le limbes du Pacifique” van Michel Tournier. Deze bewerking van dat verhaal is een ongepolijste nihilistische variant is op het bekende verhaal van Robinson Crusoë, met een nadrukkelijkere rol voor het personage Vrijdag.
Het verhaal speelt zich af in de achttiende eeuw waar de gevierde Franse theateracteur Philippe de Nohan (Philippe Nahon) schipbreuk leidt en als enige overlevende drenkeling aanspoelt op een ruig onherbergzaam eiland. Dankzij de spullen die uit het gezonken schip gered zijn, weet hij te overleven. Met aangespoelde kostuums en theaterdecors bouwt hij in deze verlaten uithoek zijn eigen Frans theater. Een merkwaardig beeld vol zeggingskracht.

Hij wordt geplaagd door herinneringen aan zijn moeder (Ornella Muti) en aan zijn successen als theateracteur. Gelukkig is er nog de scheepshond Tenn om hem gezelschap te houden. Net als in de authentieke vertelling redt hij Vrijdag van de kannibalen. Na lange jaren van totale eenzaamheid krijgt hij gezelschap van een mens uit een andere beschaving. Er is echter aanvankelijk geen sprake van vriendschap, de Fransman domineert met patriarchale harde hand de relatie tussen hen beiden. Het kolonialisme wordt op het eiland in miniatuur nagedaan. Langzaam maar zeker begint de bijna hatelijke relatie te bekoelen. Philippe de Nohan ziet hoe makkelijk Vrijdag zich weet te redden op het schrale eiland. Haat maakt plaats voor bewondering en tegelijk realiseert hij zich steeds meer hoe onoprecht het leven achter de façade was van de cultuur die hij heeft achtergelaten.

De acteerprestaties zijn fenomenaal. Het hoofdpersonage wordt verscheurd door woede en naar waanzin neigende razernij, een rol die Phillipe Nahon wel toevertrouwd is gezien zijn optreden in controversiële films als Seul contre Tous, Irreversible, Haute Tension en Calvaire. Met de rol van Vrijdag maakt Alain Moraïda een indrukwekkend debuut.

De camera volgt Nahon dicht op de huid waardoor de karakterverschuiving van eenzame en woedende alleenheerser in zijn verlaten koninkrijk tot gelouterde en zelfs liefdevolle man krachtige impact heeft. Het eiland is ruig en ontoegankelijk maar bevat ook paradijselijke verborgen plekjes en is aldus metaforisch voor de psychologische ontwikkeling van de schipbreukeling. Voorzien van een sepiafilter legt de camera dit alles adembenemend fraai vast. Het verhaal heeft een postkoloniale thematiek maar gaat op een dieperliggend niveau vooral ook over de dunne scheidslijn tussen de barbaar en de cultuurmens.

Jeroen Poldermans