71 Fragments of a Chronology of Chance – 71 Fragmente einer Chronologie des Zufalls (1994)
Regie: Michael Haneke | 96 minuten | drama | Acteurs: Georg Friedrich, Udo Samel, Branko Samarovski, Lukas Miko, Otto Grünmandl, Anne Bennent, Gabriel Cosmin Urdes, Claudia Martini
Een mozaïekfilm is geen gemakkelijke kost. Je moet als regisseur van goede huize komen om een productie te maken waarin je verschillende verhaallijnen op organische manier bij elkaar laat komen. Behalve een helder script, moet je ook een aantal interessante personages hebben waar het publiek zich mee kan identificeren. De Oostenrijkse cineast Michael Haneke waagt zich regelmatig aan mozaïekfilms. Denk aan ‘Code Inconnu’ uit 2000 met Juliette Binoche bijvoorbeeld. Het minder bekende ’71 Fragments of a Chronology of Chance’ is ook een productie waarin de levens van een aantal mensen gevolgd wordt.
Als je verwacht dat ’71 Fragments of a Chronology of Chance’ een fraai afgewerkte film is waar op overzichtelijke (en inzichtelijke) wijze een verhaal wordt verteld, dan heb je het mis. Haneke legt niets uit en toont je de levens van totaal uiteenlopende mensen. De personages hebben weinig tot niets met elkaar gemeen en zijn niet uitgesproken sympathiek. Zo is er een Roemeens zwerfkind dat eenzaam op straat rondhangt, een kleurloze student met een pistool op zak, een kinderloos echtpaar dat op elkaar uitgekeken is en een wanhopig stel dat dolgraag een kind wil adopteren. In de finale van de film worden de schijnbaar willekeurig in beeld gebrachte verhaallijnen bij elkaar gebracht. Wie bekend is met het werk van Haneke weet dat een happy end een illusie is.
De Oostenrijker is er opnieuw in geslaagd om een inktzwarte film te maken waarin hij opnieuw zijn pessimistische wereldbeeld tentoonspreidt. In de wereld van ’71 Fragments of a Chronology of Chance’ is iedereen op zoek naar zingeving, geluk en geborgenheid. Een gelukkig leven lijkt echter voor niemand weggelegd, omdat elk personage worstelt met zichzelf en niet in staat is liefde te geven. Een dikke anderhalf uur lang naar ongelukkige mensen kijken is niet gemakkelijk, maar Haneke maakt het de kijker nog moeilijker. ’71 Fragments of a Chronology of Chance’ ziet er sober en kil uit. Ook zijn er momenten waarop niets gebeurt en je minutenlang naar een peinzend gezicht zit te kijken.
De film sleept bij vlagen. Dat heeft echter niets te maken met onkunde, integendeel. Haneke legt de leegheid van zijn personages bloot door de uitzichtloosheid van hun bestaan te portretteren. Elke dag is hetzelfde en niemand luistert naar elkaar. Het meest schrijnende moment van de film is als een man vanuit het niets tegen zijn vrouw zegt “van haar te houden.” Die uitspraak verzandt in een ruzie. Te veel vertellen over de film is zonde, want dit is echt een productie die je moet ondergaan. Hoe minder je weet over de film, hoe beter het is. Haneke schoffeert en irriteert. Ongeacht je mening over de manier waarop de Oostenrijker de ellende in beeld brengt, kun je er niet omheen dat deze film je prikkelt en aan het denken zet. Ook de bittere, snoeiharde finale hakt er flink in en maakt ook duidelijk hoe Haneke denkt over de invloed van gewelddadige videogames (er wordt duidelijk gelinkt naar de oude, toen al controversiële ‘Grand Theft Auto’ spellen).
’71 Fragments of a Chronology of Chance’ is geen mooie film. De rolprent is depressief, traag en warrig. De finale maakt echter duidelijk hoe ingenieus de vertelstructuur van deze productie in elkaar zit. Absoluut niet voor iedereen, maar cinefielen die niet vies zijn van donkere films die iets vertellen over de schaduwkant van de mensheid moeten deze productie zeker een kans geven. Wel je veters uit je schoenen halen voordat je gaat kijken.
Frank v.d. Ven
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 28 maart 1996