A Serbian Film – Srpski film (2010)
Regie: Srdjan Spasojević | 95 minuten | misdaad, drama, horror, thriller | Acteurs: Srdjan Todorovic, Sergej Trifunovic, Jelena Gavrilovic, Slobodan Bestic, Katarina Zutic, Luka Mijatovic, Ana Sakic, Lena Bogdanovic
Schandaalfilms zijn van alle tijden. Elk decennium heeft wel een aantal films die zo choquerend waren dat ze als controversieel werden aangeduid. In de jaren 70 veroorzaakte Pasolini een golf van protest met zijn ‘Salò, or the 120 Days of Sodom’, in de jaren 80 liet Rugero Deodato hele volksstammen walgen met zijn ‘Cannibal Holocaust’ en in de jaren 90 zorgde Catherine Breillat voor rumoer met haar ‘Romance X’. Casper Noé’s ‘Irréversible deed dat in 2002. In 2010 zorgde het debuut van Srdjan Spasojević voor een golf van protest. Zijn ‘A Serbian Film’ werd zelfs in een aantal landen verbannen. Daar valt best wat voor te zeggen trouwens, want deze film is ECHT schokkend en controversieel…
Milos (Srđan Todorović) is een gepensioneerd porno-acteur. Ondanks zijn verleden heeft hij een stabiel gezinsleven opgebouwd en is hij gelukkig met zijn vrouw en vijfjarige zoontje. Helaas raakt zijn geld op. Op dat moment wordt Milos door een oude vriendin aan de mysterieuze Vukmir (Sergej Trifunović) voorgesteld. Deze man biedt de pornoster een hoop geld aan als hij besluit mee te doen aan zijn film. Het wordt een ‘kunstzinnige porno’. Milos stemt toe – ook al wordt hem geen script aangeboden – maar ontdekt al snel dat het niet om een gewone seksfilm gaat…
Wat ‘A Serbian Film’ zo verontrustend maakt, zijn enkele scènes waarin seks met minderjarigen wordt gesuggereerd. Hoewel je – gelukkig – bijna niets ziet, hakken die passages er flink in. Alleen al die suggestie is misselijkmakend. Daarnaast zit er een brute scène in waarin een vrouw wordt mishandeld en wordt een oogbal kapotgemaakt doordat er een erecte penis ingeduwd wordt (die scène is echter zo over de top dat het eerder lachwekkend dan akelig overkomt).
Volgens de maker is deze film als kritiek op de Servische regering bedoeld. “Het gaat om de macht van de regering die je dwingt om dingen te doen die je niet wilt doen,” aldus de regisseur. In andere interviews spreekt hij over de uitbuiting van arbeiders. Voor geld prostitueren mensen zich en doen ze dingen die ze niet willen doen. Een andere verklaring van Spasojević is dat het een aanklacht tegen de politiek correcte en laffe Servische filmindustrie is. Het personage Vukmir zou staan voor regisseurs die wanhopig op zoek zijn om emoties van het publiek uit te lokken. Daar valt wat voor te zeggen. ‘A Serbian Film’ gaat over een man die zijn gezin wil helpen, maar daarvoor tot het uiterste gaat en uiteindelijk zijn doel uit het oog verliest en daardoor zijn gezin (en zichzelf) de vernieling in helpt. Wat voor betekenis je ook aan de film geeft – er is ruimte genoeg voor je eigen interpretatie – ‘A Serbian Film’ hakt er goed in.
De reden waarom deze film zo veel indruk maakt, is vanwege het goede acteerwerk en de professionele uitstraling ervan. Er wordt erg sterk geacteerd en Milos is een aansprekend hoofdpersonage. Hij komt sympathiek over en heeft ondanks zijn verleden toch een mooie toekomst opgebouwd. Daarnaast is hij ook nog eens intelligent. De teloorgang van deze man wordt aantrekkelijk in beeld gebracht. De decors zien er goed uit, de camerastandpunten zijn inventief en ook de dubstepachtige soundtrack werkt sfeerverhogend. De beklemmende ambiance en de trage opbouw zorgen voor een beklemmend gevoel wat spanningsverhogend werkt. Als de hel dan eindelijk losbarst, komt dat niet als een verrassing omdat er echt naar toegewerkt is.
In tegenstelling tot een over-de-top-film als ‘The Human Centipede II (Full Sequence)’ komt het geweld in ‘A Serbian Film’ veel harder aan, omdat er voor een semirealistische insteek is gekozen en de cast goed acteert. Ook zit er een spanningsboog in. Deze (psychologische) horrorfilm zal je lang bijblijven. Als ‘shocker’ is deze film dan ook geniaal. Dat klinkt misschien als een aanrader, maar dat is het niet. ‘A Serbian Film’ verkent de grenzen van het toelaatbare. Alleen geharde horrorfans en filmkijkers zullen deze film aankunnen. Het geweld (vooral tegen onschuldige kinderen) is misselijkmakend en moeilijk te verteren. Dit debuut zit goed in elkaar, is goed geacteerd, heeft een sterke soundtrack en ziet er gelikt uit. Maar weet wel waar je aan begint, als je deze film in je dvd-speler stopt. Dit is de ‘Salò, or the 120 Days of Sodom’ van nu, maar dan nóg rauwer. Je bent gewaarschuwd…
Frank v.d. Ven