Aquarela (2018)

Regie: Viktor Kosakovskiy | 90 minuten | documentaire

Water is het meest kostbare element op aarde. Het is de plek waar het leven miljarden jaren geleden ontsproot en een eerste levensbehoefte voor het gros van alle aardbewoners. Maar water kan ook verwoestend zijn, bijvoorbeeld in de vorm van overstromingen en vloedgolven. In ‘Aquarela’ neemt filmmaker Viktor Kosakovskiy ons mee op een reis die de wereld van het water in al haar verschijningsvormen vastlegt: verstild, vredig, bevroren, prachtvol, woest en vernietigend.

De film opent in het verre Rusland, waar een stel waaghalzen elke winter met een auto het bevroren Baikalmeer (het grootste en diepste meer ter wereld) opgaat. Vaak gaat dat goed, maar in minder koude jaren zakt er soms een voertuig door het ijs. Die openingsscène begint wat koddig met locals die met behulp van een katrol een auto onder het ijs vandaan proberen te krijgen. Wanneer de camera echter uitzoomt en de machtige ijsvlakte toont die het Baikalmeer hartje winter is, neemt ontzag de overhand.

Dat is zeker het geval als we later in de film kennismaken met de toorn van Poseidon. We zien hoe metershoge, door de orkaan Irma opgestuwde golven met een verwoestende kracht inbeuken op de kust van Florida. Het gevaar is tastbaar aanwezig en spat van het scherm. Deze uiterst gewelddadige kant van het water vormt weer een scherp contrast met de Salto Ángel in Venezuela, een torenhoge waterval waar het water garant staat voor een even prachtig als betoverend schouwspel. Ook de beelden van op de golven deinende ijsbergen in de koudste aardregio’s ademen vooral pracht en sereniteit. Het doel van Kosakovskiy is duidelijk: alle emoties die de wereld van het water in de menselijke geest losmaakt in beelden vangen. De soundtrack is ook nauwkeurig afgestemd op het beeldmateriaal. Zo wordt de stevige cellometal van het Finse Apocalyptica bijvoorbeeld gebruikt om de woeligste natuurtaferelen nog wat extra kracht bij te zetten.

Mens en dier spelen een ondergeschikte rol in ‘Aquarela’. Er komen af en toe wel vogels, walvissen, dolfijnen en menselijke of dierlijke slachtoffers van het watergeweld voorbij, maar dan heb je het ook wel zo’n beetje gehad. ‘Aquarela’ is vooral een film over de levenloze natuur, een portret van de krachten (de zee, het ijs, het weer en het klimaat) die uiteindelijk het lot van alle levende wezens bepalen. De afwezigheid van een menselijke vertelstem accentueert dat Kosakovskiy de elementen wil laten spreken, waarbij het water de hoofdrol voor zich opeist. Een documentaire vol fraaie beelden en momenten, al is de speelduur voor een film van dit type uiteindelijk wel wat ruim bemeten.

Frank Heinen

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 2 januari 2020
DVD-release: 18 maart 2020