Balzac and the Little Chinese Seamstress – Xiao cai feng (2002)
Regie: Sijie Dai | 110 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Xun Zhou, Kun Chen, Ye Liu, Shuangbao Wang, Zhijun Cong, Hong Wei Wang, Xiong Xiao, Zuohui Tang, Wei Chen, Tianlu Chen, Qing-Yun Fan
Regisseur Sijie Dai heeft voor ‘Balzac and the Little Chinese Seamstress’ geput uit eigen jeugdervaringen. Als jongen van een jaar of 17 werd hij in 1971 voor drie jaar naar het platteland gestuurd voor ‘heropvoeding’. De reden: zijn ouders waren intellectueel, en dus een gevaar voor de Culturele Revolutie van Mao. Luo en Ma, twee goede vrienden, zijn duidelijk niet geschapen voor het harde werken op het land en in de mijnen. Toch lijken ze de ontberingen min of meer lijdzaam te ondergaan. Ma heeft zijn viool nog, en Luo vermaakt de dorpsgenoten met zijn vertelkunsten.
Op een dag leren beide jongens het kleermaakstertje kennen, de kleindochter van de bejaarde kleermaker die regelmatig langs komt om zijn klandizie langs te gaan. Het klikt tussen de drie: Luo en Ma lijken betoverd door het mooie meisje, en zij leert graag meer van ze over literatuur. Als de drie een koffer met literatuur van de ondergang weten te redden, is het pact gesloten. Een hechte vriendschap ontstaat, vooral tussen Luo en het meisje.
Centraal in de vriendschap staat een boek van Balzac, waarvan alle drie danig onder de indruk zijn. Als Luo voor langere tijd verlof krijgt, blijven Ma en het meisje achter. Ma ontfermt zich over het meisje als een soort grote broer, helemaal als blijkt dat ze flink in de problemen zit. Problemen, die alles met de afwezige Luo te maken hebben. Geïnspireerd door de wereld die zich via de literatuur aan het meisje heeft geopenbaard, besluit ze om op haar eigen benen te gaan staan en afscheid te nemen van Luo en Ma.
‘Balzac and the Little Chinese Seamstress’ is een zeer romantische, en daarmee zeker niet een typisch Chinese film. Romantiek en de liefde voor literatuur en muziek staan centraal in deze film, en worden neergezet tegenover de primitieve en ongeletterde manieren van de dorpsbewoners. Deze zwart-wit tegenstelling vormt misschien een mooie achtergrond voor dit romantische verhaal, maar maakt de film ook wel erg ééndimensionaal. Vooral omdat de context waarin alles plaatsvindt, een heropvoedingsperiode tijdens de Culturele Revolutie, puur dient als decor. Soms hoor je wel eens een kritische klank over het communistische regime, of wordt de slaafse volgzaamheid van de boeren gekoppeld aan hun ongeletterdheid. Maar over het algemeen blijft de film vrij kritiekloos en vlak over de periode waarin het verhaal zich afspeelt.
Dat zou nog geen ramp zijn, als het zoete verhaal overtuigend genoeg gebracht werd. Helaas is dit ook niet het geval. Het acteren van de drie hoofdpersonen is niet slecht, maar blijft erg vlak, wat misschien wel vooral komt door de Franse nasynchronisatie. Bovendien zijn scèneovergangen soms erg ongelukkig. Aan het einde van de film vindt er bijvoorbeeld plotseling een tijdsprong plaats van een jaar of twintig, geheel onverwacht. Het geeft soms een rommelig gevoel, wat natuurlijk zonde is, vooral ook omdat de beelden vaak wel schitterend gefilmd zijn.
‘Balzac and the Little Chinese Seamstress’ is een zeer romantische, soms wat sentimentele film, met overigens ook nog enkele wat meer humoristische scènes. Meestal zijn dit scènes die even afwijken van de verhaallijn, en het zijn vaak meteen de beste momenten in de film. Vooral de scène waarbij de ‘chef’ van het dorp door de drie hoofdpersonen wordt ‘geholpen’ met een rotte kies, is een mooie en grappige scène. De chef wordt inderdaad geholpen, maar niet zonder hem eerst aan een niet al te serieuze martelsessie te hebben blootgesteld…
De romantiek en de sentimentaliteit zijn echter niet genoeg om van ‘Balzac…’ een echt boeiende film te maken. Daarvoor is de film te vlak, en worden er te veel kansen gemist om er méér dan alleen een sentimenteel-romantische film van te maken.
Daniël Brandsema