The Fountain (2006)
Regie: Darren Aronofsky | 96 minuten | actie, drama, romantiek, science fiction | Acteurs: Hugh Jackman, Rachel Weisz, Marcello Bezina, Alexander Bisping, Ellen Burstyn, Cliff Curtis, Sean Gullette, Mark Margolis, Donna Murphy, Ethan Suplee, Sean Patrick Thomas
Laten we het meteen duidelijk stellen: ‘The Fountain’ is geen ‘Pi’, geen ‘Requiem for a Dream’, – “Those movies are dead now,” zei Darren Aronofsky op het filmfestival van Gent als toelichting bij zijn nieuwe film – en ‘The Fountain’ is ook geen ‘2001: A Space Odyssey.’ De vergelijking tussen deze twee films, die zoveel gemaakt wordt in de media, lijkt uit de lucht gegrepen. Er is slechts één beeld in ‘The Fountain’ dat doet denken aan ‘2001’: Als Tommy in het ziekenhuis huilend op de gang staat – zijn vrouw Isabel is stervende – kijkt hij via een kier een andere kamer binnen. Hij ziet een oude man liggen met de trouwring van Tommy om. Hier ligt Tommy zelf, als echtgenoot, stervende, omdat zijn vrouw in de kamer ernaast ook sterft. Het is een knipoog naar de klassieker van Stanley Kubrick, maar niet meer dan dat.
‘The Fountain’ is geen grootse spectaculaire sciencefiction film, geen nieuwe vorm van cinema of ambitieus wanproduct. Het is een heel mooi, klein filmpje over de onvoorwaardelijke en destructieve liefde van een man voor zijn vrouw, verbeeld in verschillende tijden. En daarmee maakt Darren Aronofsky een grote stap voorwaarts. ‘Pi,’ de eerste film van zijn hand, was niet meer dan een, zeer fraai vormgegeven, web van paranoïde complotgedachten. Zijn tweede film, ‘Requiem for a Dream,’ was ook slechts een rechtlijnig en oppervlakkig verhaal over mensen die aan hun verslaving ten onder gaan. De visueel overdonderende stijl deed dit manco echter snel vergeten.
In ‘The Fountain’ laat Aronofsky voor het eerst zien dat hij meer kan dan fraaie beelden aan een heftige montage koppelen. Visueel gezien is de film een parel, maar Aronofsky houdt duidelijk de rem erop. Zijn montage is rustig, de visuele effecten prachtig en origineel, maar ze staan allemaal in dienst van de thema’s liefde, de dood, en het eeuwige leven. De thematiek wordt in de film helaas een beetje door zijn eigen verhaal ondermijnd. Het verhaal is te dwingend. De kijker wordt duidelijk in een bepaalde richting gestuurd, iets dat niet goed past bij de haast passieve beeldtaal van de film. Deze soms zelfs irritant herhalende en dwingende toon van het verhaal, in de film verwoord door de stem van de gestorven Isabel die Tom lastig blijft vallen, brengt ons echter wel dichter bij de onrustige gemoedstoestand van Tom. Het is ten slotte zijn verhaal dat hier verteld wordt. Tom en Isabel, prachtig neergezet door Hugh Jackman en Rachel Weisz, zijn de hoofdpersonen in de film, de universele vrouw en man, de Adam en Eva. De Boom des Levens speelt de derde grote rol als de brenger van nieuw leven, maar ook als de brenger van de dood, twee kanten van het leven die in de film zo mooi worden verbonden. Tom’s trouwring is een ander belangrijk motief in de film. Tom’s obsessie met deze ring – in de 26e eeuw heeft hij tientallen ringen om zijn armen geschilderd omdat hij die ene ring lang geleden verloor – laat zien dat hij zich blindstaart op de symboliek, de materiële vorm, van zijn liefde voor Izzy. Waar Isabel nog slechts een ontastbare abstractie is, daar blijft de (ongelovige) Tom(as) geobsedeerd om haar in tastbare vorm terug te halen.
‘The Fountain’ is een volwassen, waardevolle, door haar zwakheden nog net tastbare film. Wat na het zien van de film volgt is slechts ontzag en berusting.
Jelmer van der Lucht
Waardering: 4.5
Bioscooprelease: 3 mei 2007