Batalla en el cielo – Battle in Heaven (2005)

Regie: Carlos Reygadas | 98 minuten | drama | Acteurs: Marcos Hernández, Anapola Mushkadiz, David Bornstien, Bertha Ruiz, Rosalinda Ramirez, El Abuelo, Brenda Angulo, El Mago, Francisco ‘El Gato’ Martínez, Diego Martínez Vignatti, Alejandro Mayar, Chavo Nava, Estela Tamariz, Ernesto Veláquez

‘Batalla en el cielo’ is net als de debuutfilm van Carlos Reygadas ‘Japón’ (2002) op uiteenlopende manieren te interpreteren. Het strijdtoneel is ditmaal de metropool Mexico City en Marcos is een getrouwd man afkomstig uit de lagere klasse en chauffeur van de generaalsdochter Ana. De film begint ingezoomd op het uitdrukkingsloze gezicht van Marcos. Langzaam beweegt de camera langs zijn gezette en bezweette naakte lijf naar beneden totdat het gezicht van Ana, met gesloten ogen, close in beeld verschijnt. Ze lijkt Marcos oraal te bevredigen. Een niets verhullend bijna pornografisch tafereel maar wie bevredigt hier wie?

Marcos en zijn vrouw verdienen tevens de kost in de gang van een metrostation met het tegelijkertijd verkopen van wekkers en taarten. De alarmbellen rinkelen als Marcos haar “como siempre” (zoals altijd) achterlaat en verdwijnt in de woelige drukte van de Mexicaanse ondergrondse. In de metro verliest hij zijn bril en nadat hij is uitgestapt ligt deze met gebroken glazen op de vloer. Een beeld dat in relatie tot Marcos zijn afgesproken ontmoeting met Ana op het vliegveld – onscherp en vanuit zijn gezichtspunt gefilmd – niet veel goeds belooft.

Onderweg naar huis vraagt zij hem mee te komen naar zoals zij het noemt “het boetiek”. Binnen verklaart Marcos naakt en bezweet in het bijzijn van een onbekende mooie dame dat hij alleen met Ana wil vrijen. Het blijkt een bordeel te zijn waar Ana de scepter zwaait – en hun seksuele verhouding valt op zijn plaats. Als Marcos Ana ook nog vertelt dat hij samen met zijn vrouw de baby van een kennis heeft ontvoerd, is hij verloren en geeft hij haar als een martelaar alle macht in handen.

De innerlijke strijd van de schuldbewuste Marcos wordt het meest duidelijk aan de hand van het verschil tussen hoe hij zich gedraagt in bed bij zijn vrouw, of Ana. Waar hij zijn vrouw liefdevol streelt, onderwerpt hij zich aan Ana als een slappe pop die zij naar eigen behoefte alle hoeken van de kamer kan laten zien. Reygadas legt zo symbolisch de relatie tussen de leegheid en de verveling van de welgestelde klasse en de hieraan noodgedwongen onderwerping van de lagere klasse bloot.

Deze onophoudelijke cirkelbeweging – die vertaald in camerabewegingen terugkomt – maakt dat Marcos in een neerwaartse spiraal van ingehouden agressie beland. Zowel naar zijn vrouw, Ana, als ten aanzien van zijn geloof in de zin dat alles niet vanzelf goed komt. Op het moment dat hij dit beseft verliest hij zijn zelfbeheersing en begaat een fatale maar door overlevingsinstinct gedreven wanhoopsdaad. Hierna zoekt hij op blote knieën kruipend door de stad genade in de hoop op verlossing van het kwaad. Maar de kerkklokken luiden niet.

De expliciete seks in de film lijkt gewaagd maar de uitgemeten seksscènes laten niets aan de verbeelding over. Na het uitgebreid in beeld brengen van het ineenschrompelen van Marcos zijn geslacht is de vergelijking met pornografie verdwenen en lijkt de film eerder een underdog realitysoap te zijn. Vooral als in de aftiteling blijkt dat Marcos en Ana in het echt dezelfde naam dragen als hun personage. Het feit dat de film eindigt bij het begin, met dit verschil dat de suggestie gewekt wordt dat Ana zich in de hemel ditmaal aan Marcos onderwerpt, lijkt deze underdog realitysoap vergelijking te bevestigen. Want slechts in de hemel zouden mensen als Marcos de macht kunnen grijpen. En het is misschien wel de onmogelijkheid van deze hoopvol gefantaseerde verlossing die Reygadas indringend weet te verfilmen.

Redactie Cinemagazine

Waardering: 3

Bioscooprelease: 9 februari 2006