Battle for the Light (2005)

Regie: Mark Ferns | 55 minuten | documentaire

‘Battle for the Light’ is het tweede deel uit de zesdelige, veelgeprezen en met diverse prijzen bekroonde reeks ‘Equator’ waarin verschillende ecosystemen op drie verschillende continenten (Zuid-Amerika, Afrika en Azië) besproken worden. Deze documentaire richt zich op de equatoriale regenwouden in Zuidoost-Azië, bossen die gekenmerkt worden door een rijke, indrukwekkende vegetatie en een enorme biodiversiteit. In ‘Battle for the Light’ komen dan ook de nodige wetenswaardigheden over de welig tierende fauna aan bod en passeren de talrijke unieke diersoorten die dit gebied rijk is de revue. Zo maken we onder meer kennis met de verschillende apensoorten die het bos bewonen, van de relatief kleine maar zeer luidruchtige gibbons tot de grote, meer timide orang-oetangs die door de Indonesische bevolking “de mensen van het bos” worden genoemd. Ook andere bekende plaatselijke zoogdieren zoals de Aziatische olifant, de zeer zeldzame en met uitsterven bedreigde Sumatraanse neushoorn en de magnifieke, mysterieuze tijger komen langs. Dit tot de verbeelding sprekende dier vervult helaas maar een beperkte rol in deze documentaire, maar gezien de beperkte tijdsduur en de overvloed aan interessant materiaal is deze keuze logisch en begrijpelijk. Ook de microkosmos kan bijvoorbeeld interessant zijn. Een tropisch regenwoud is door de warmte, de natheid en de hoge luchtvochtigheid namelijk een waar paradijs voor insecten van allerlei allooi. De moderne cameratechnieken die de makers van ‘Equator’ gebruiken, geven je haast het gevoel deel uit te maken van deze microkosmos en laten zien dat het leven op dit niveau gedomineerd wordt door onder meer gigantische mieren (honderd keer zo groot en zwaar als een normale mier), kleurige en fleurige rupsen en witte, uiterst goed gecamoufleerde bidsprinkhanen. Het interessantste deel van de film is misschien wel het stuk over dieren die zich op een verbazingwekkende manier aan het leven in de hoge boomtoppen hebben aangepast. De vreemde en onbekende colugo, vliegende draakjes en zweefeekhoorns kunnen met behulp van zweefhuiden tussen hun poten een stukje “vliegen” en zo de vaak aanzienlijke afstanden tussen twee boomtoppen overbruggen.

‘Battle for the Light’ is echter meer dan een visuele en thematische opsomming van exotische diersoorten. De documentaire legt ook op een heldere en begrijpelijke manier uit hoe een Aziatisch tropisch regenwoud als ecosysteem werkt en zich in principe zelf in stand houdt. We zien bijvoorbeeld dat de diversiteit van een tropisch regenwoud niet te danken is aan een vruchtbare bodem, maar aan het gesloten ecosysteem. Door verdamping produceren de bomen in feite hun eigen regenwolken en als gevolg van de hoge temperatuur en grote luchtvochtigheid verloopt zowel de afbraak als de opbouw van organisch materiaal zeer snel. Dit verklaart tegelijkertijd ook waarom regenwouden zo kwetsbaar zijn en zwaar te lijden hebben van massale ontbossing en de grootschalige kap voor commerciële doeleinden. Ook de overlevingsstrategieën die de bodemplanten (die maar weinig licht ontvangen) toepassen komen aan bod, net als de vitale rol die schimmels, parasieten en grazers (olifanten, baardzwijnen) spelen. ‘Battle for the Light’ is een fraaie en indringende schets van het leven in een Aziatisch tropisch regenwoud dat natuur- en dierenliefhebbers zeker zal aanspreken. Bovendien maakt deze documentaire duidelijk dat deze unieke ecosystemen onze bescherming verdienen en dat bestrijding van de illegale houtkap noodzakelijk is om bepaalde unieke diersoorten voor uitsterving te behoeden.

Frank Heinen