Before Sunset (2004)
Regie: Richard Linklater | 77 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Julie Delpy, Ethan Hawke, Vernon Dobtcheff, Louise Lemoine Torres, Rodolphe Pauly, Mariane Plasteig, Diabolo, Denis Evrard, Albert Delpy, Marie Pillet
‘Before Sunrise’, uit 1994 van Richard Linklater was een magische, romantische, en fascinerende film, waarin vrijwel niets gebeurde, maar desondanks voortdurend wist te boeien. In ‘Before Sunset’ vallen Céline en Jesse na enkele minuten alweer in hun bekende ritme. Het klikt nog steeds, en ze voelen zich al snel comfortabel genoeg om elkaar in de maling te nemen en net zo makkelijk over de wereldpolitiek als over seks te praten (of grappen te maken).
In het begin van de film zien we Jesse die over zijn pas gepubliceerde boek praat in een boekwinkel in Parijs. Het boek gaat over zijn belevenissen op die bewuste dag in Wenen, negen jaar geleden, en de aanwezigen willen weten in hoeverre het autobiografisch is en of de twee hoofdpersonen elkaar weer zouden zien. Jesse geeft geen ontkennend of bevestigend antwoord maar zegt dat een sluitend antwoord juist het verhaal zou verpesten. Hoe je het verhaal interpreteert hangt van de lezer (of kijker) af, en de interpretatie zegt veel over deze persoon. Het lijkt meteen een handige set-up te zijn voor het einde van de(ze) film. Net zoals in ‘Before Sunrise’ is er namelijk sprake van een open einde. Een einde dat weliswaar een bepaalde kant op wijst, maar de kijker toch laat gissen naar de ware toedracht. Dit is zowel frustrerend als prikkelend. Enerzijds wil je graag weten wat er verder op die dag gebeurt, en of ze misschien nog een toekomst hebben, maar anderzijds is de onzekerheid hierover belangrijk voor het levend houden van het verhaal, en daarmee hun leven. Ook is het realistischer. Ons leven gaat immers ook door en laat zich niet op een willekeurig moment netjes afronden. Het is een momentopname.
Maar we waren bij het begin. Jesse is bijna klaar met zijn praatje over zijn boek, en staat op het punt om op naar het vliegveld te gaan als hij Céline in de boekwinkel ziet staan. Even weten we als kijker niet zeker of hij nu droomt of niet, maar ze is het echt. Hij heeft nog wel een minuut of twintig, dus ze besluiten om wat door Parijs te gaan lopen. Al gauw praten ze weer honderduit en vullen ze elkaar naadloos aan, alsof ze elkaar de dag ervoor nog gezien hadden. Het gaat over politiek, relaties, seks, religie, en allerhande wereldbeelden. Net als in ‘Before Sunrise’ komen er weer vele herkenbare gedachten en vraagstukken naar voren. Wat gedurende de eerste helft van de film een mysterie blijft is de huidige persoonlijke, en vooral relationele, situatie van Jesse en Céline en de vraag in hoeverre hun oude gevoelens voor elkaar nog zijn blijven hangen. Ze praten over van alles en nog wat, maar vermijden voor lange tijd het onderwerp waar ze allebei, alsmede de kijker, eigenlijk naar toe willen. Hoe zit het met hun afzonderlijke relaties? Zijn ze verliefd, verloofd, getrouwd, gescheiden? Hebben ze kinderen? Zijn ze gelukkig? Hier krijgen we halverwege de film een antwoord op, wanneer ze op een rondvaartboot stappen. Hun gevoelens jegens elkaar blijven nog even in het midden. Pas tegen het einde van de film hebben ze allebei hun gevoelens geuit. Dit zorgt lange tijd voor een bepaalde spanning bij het publiek, die eigenlijk niet ophoudt te bestaan. Aan het einde willen we alleen nog maar meer.
De film is nooit saai, en de tachtig minuten vliegen werkelijk voorbij. Je bevindt je van begin tot eind volledig in hun wereld en zou daar het liefst willen blijven. De gesprekken en onderwerpen zijn altijd op zijn minst interessant te noemen. Toch zouden wat meer rustpunten aangenaam geweest zijn, en ook misschien wat realistischer. Hoe boeiend de conversaties ook zijn, de spontaniteit van de anekdotes komt door hun razendsnelle opeenvolging een beetje in het geding. De personages lijken hun verhaaltjes al meteen klaar te hebben. De gesprekken in ‘Before Sunrise’ kwamen in dat opzicht soms wat natuurlijker over. Ook de interacties met andere personages en observaties van hun omgeving zorgden in die film voor wat meer vrijblijvendheid en afwisseling. Je had meer de indruk dat je een inkijkje kreeg in hun levens, die zich tussen de andere levens in de stad afspeelden. In ‘Before Sunset’ staat alles direct in dienst van de plot.
De toon van de film is iets anders dan die van zijn voorganger. De levens van de twee zijn complexer geworden, en met hun eventuele liefde voor elkaar staat er meer op het spel. De pure, onbezorgde romantiek heeft plaats gemaakt voor een serieuzere toon en een hunkering naar het verleden, wat overigens niet betekent dat de relatie er minder interessant op wordt.
Hoewel wat minder betoverend en afwisselend dan ‘Before Sunrise’, is ‘Before Sunset’ zeker de moeite waard. De personages zijn ouder, volwassener, maar hebben een gedeeld verleden en een band die niet te ontkennen is. Een band die inmiddels ook tussen hen en de toeschouwer is ontstaan. Laten we hopen dat deze tweede ontmoeting met Céline en Jesse niet de laatste zal zijn.
Bart Rietvink
Waardering: 4
Bioscooprelease: 23 september 2004
DVD-release: 22 mei 2014 (DVD-box, samen met ‘Before Sunrise’ en ‘Before Midnight’)